Presjan – Chan Bułgarski
Presjan, znany również jako Persjan, był chanem Bułgarii w latach 836–852, synem Omurtaga. Jego imię w źródłach greckich występuje w różnych formach: Περσιάν, Περσιάμ, Πρεσιανός.
Życiorys
Nie ma jednoznacznych informacji dotyczących pochodzenia Presjana. Większość uczonych zgadza się, że był synem Omurtaga. Historycy podzielili się na dwie główne koncepcje dotyczące jego tożsamości. Część badaczy, jak T. Wasilewski, twierdzi, że nosił dwa imiona: bułgarskie Presjan i słowiańskie Zwinica. Inna teoria, reprezentowana przez W. Złatarskiego i W. Giuzelewa, sugeruje, że był synem Zwinicy, syna Omurtaga. J.B. Bury identyfikował Presjana z Małamirem, natomiast S. Runciman postrzegał go jako wybitnego bojara i wodza wojsk bułgarskich w wojnie z Serbią.
Wojny i Konflikty
W czasie panowania Presjana Bułgarzy przeprowadzili kilka wypraw militarnych, w tym nieudaną ekspedycję przeciwko Serbom w 839 roku oraz kolejną w latach 848–850. Serbski władca Włastimir skutecznie obronił niezależność swojego państwa, przy wsparciu Chorwatów.
Inskrypcja z Filippi
W latach 1923–1933 podczas wykopalisk w Filippi odkryto marmurową płytę z inskrypcją upamiętniającą wydarzenia z 837 roku. Fragment tekstu brzmi:
Presjan, archont z woli Boga wielu Bułgarów, wyprawił kauchana Isbuła i dał mu wojsko i iczirgu boiła, i chana kołobyra. I kauchan ku Smolanom…
Podsumowanie
Presjan był znaczącą postacią w historii Bułgarii, zarządzając w trudnym okresie i prowadząc liczne wojny. Jego działania miały wpływ na kształtowanie się granic Bułgarii oraz relacji z sąsiednimi państwami.
Bibliografia
- S. Waklinow, Kultura starobułgarska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984, s. 87.
