Cześnik – Urzędnik w średniowiecznej Polsce
Cześnik był urzędnikiem nadwornym w średniowiecznej Polsce, szczególnie w XIII wieku. Jego głównym zadaniem było dbanie o piwnicę monarchy oraz podawanie mu wina podczas biesiad. W XIV wieku urząd ten zyskał charakter honorowy, co oznaczało, że nie wiązał się z żadnymi obowiązkami. W okresie Rzeczypospolitej Szlacheckiej cześnik był uznawany za niższy urząd ziemski, zajmując miejsce w hierarchii urzędów przed łowczym i za podstolim w Koronie, a przed horodniczym i za podczaszym na Litwie.
Tytuły rodzinne
Dzieci cześnika miały prawo do tytułów odojcowskich. Dla synów był to tytuł cześnikowic, a dla córek cześnikówna. Żony cześnika nosiły tytuł cześnikowa.
Cześnik w polskiej kulturze
Urząd cześnika pojawia się w polskiej kulturze, zwłaszcza w literaturze i operze. W komedii Zemsta Aleksandra Fredry cześnik Maciej Raptusiewicz jest jednym z bohaterów, który staje w opozycji do rejenta Milczka. Cześnikowa występuje również w operze Straszny dwór Stanisława Moniuszki, gdzie jest stryjenką dwóch żołnierzy, Zbigniewa i Stefana. W dziele tym cześnikowa snuje intrygę, mającą na celu zablokowanie spotkania bratanków z córkami starego przyjaciela ich ojca, planując ożenić ich z córkami zaprzyjaźnionej Skarbnikowej.
Podsumowanie
Cześnik był istotnym urzędnikiem w średniowiecznej Polsce, pełniącym zarówno funkcje praktyczne, jak i ceremonialne. Jego obecność w literaturze i operze podkreśla znaczenie tego urzędu w polskiej kulturze.
