Borys Sawinkow
Borys Wiktorowicz Sawinkow (1879-1925) był rosyjskim pisarzem, politykiem i rewolucjonistą. W 1917 roku pełnił funkcję wiceministra wojny w Rządzie Tymczasowym Rosji oraz przewodniczył Rosyjskiemu Komitetowi Politycznemu w Warszawie w latach 1920-1921.
Życiorys
Urodził się w Charkowie, ale dzieciństwo spędził w Warszawie, gdzie jego ojciec był sędzią. Po usunięciu z Petersburskiego Uniwersytetu za działalność polityczną, kontynuował naukę w Niemczech. Po powrocie do Rosji, zaangażował się w działalność rewolucyjną, pisząc dla gazety „Myśl robotnicza” i działając w Związku Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej. Aresztowany w 1901 roku, spędził czas w Twierdzy Pietropawłowskiej, a następnie został zesłany na Syberię.
W 1903 roku zbiegł do Norwegii, a później do Genewy, gdzie dołączył do Komitetu Centralnego eserowców. Brał udział w zamachach, w tym na ministra spraw wewnętrznych, Wiaczesława Plehwego. Po wielokrotnych aresztach i ucieczkach, osiedlił się we Francji, gdzie został korespondentem wojennym podczas I wojny światowej.
Po powrocie do Rosji w 1917 roku, objął różne funkcje wojskowe, w tym wiceministra wojny. Po przejęciu władzy przez bolszewików, utworzył Związek Obrony Ojczyzny i Wolności, który miał na celu obalenie rządu bolszewickiego. Jego plany powstańcze okazały się nieudane.
W 1920 roku przybył do Warszawy, gdzie nawiązał współpracę z marszałkiem Józefem Piłsudskim. Uzgodniono wspólne działania przeciwko bolszewikom, w tym utworzenie rosyjskich oddziałów na terytorium Polski. Po wojnie polsko-bolszewickiej, Sawinkow kontynuował działalność antybolszewicką, jednak jego losy zakończyły się tragiczną śmiercią w 1925 roku, prawdopodobnie z rąk funkcjonariuszy OGPU.
Upamiętnienie
Postać Sawinkowa została uwieczniona w filmie „Jeździec imieniem śmierć” (2004) oraz w programie dokumentalnym. W latach 2017-2019 jego imię nosiła ulica w Warszawie, jednak decyzję o jej nazwaniu uchylono w 2019 roku.
Publikacje w Polsce
- Wspomnienia terrorysty, Wydawnictwo Gryf, Warszawa 1991.
- Koń Wrony, Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, Warszawa 1991.
Bibliografia
- Richard Pipes, The Russian Revolution, 1990.
- Richard Pipes, Russia under the Bolshevik Regime, 1994.
- Karol Wędziagolski, Pamiętniki. Wojna i rewolucja, kontrrewolucja, bolszewicki przewrót, warszawski epilog, 2007.
