W kontekście relacji między Polską a Ukrainą każde osiągnięte porozumienie ma wielkie znaczenie, zwłaszcza w obliczu rosyjskiego imperializmu. Tak stwierdził Andrij Sybiha, szef Ministerstwa Spraw Zagranicznych Ukrainy, odnosząc się do informacji przekazanej przez premiera Donalda Tuska na temat rozpoczęcia ekshumacji polskich ofiar UPA na terenie Ukrainy. „Respektujemy się nawzajem i wspólnie walczymy z rosyjskim zagrożeniem” – dodał minister.
Podziękowania za współpracę
Sybiha wyraził wdzięczność dla członków grupy roboczej, którą koordynują ministrowie kultury obu krajów: Hanna Wróblewska oraz Mykoła Toczycki. „Wierzymy w dalsze realizowanie naszych uzgodnień, opierając się na wzajemnym szacunku” – podkreślił ukraiński minister.
Przełom w sprawie ekshumacji
Premier Donald Tusk ogłosił w piątek po południu, że doszło do „przełomu” i zapadła decyzja o rozpoczęciu ekshumacji polskich ofiar UPA. „Dziękuję ministrom kultury Polski i Ukrainy za owocną współpracę. Oczekujemy kolejnych decyzji” – zaznaczył Tusk.
Spotkania i rozmowy
W czwartek wicepremier i minister jedności narodowej Ukrainy Ołeksij Czernyszow spotkał się w Warszawie z minister Hanną Wróblewską. Tematem rozmów była rola kultury w zachowaniu tożsamości narodowej oraz jej wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy obu krajów, co zostało potwierdzone w komunikacie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Presja i dyplomacja
W ocenie wicepremiera oraz ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, decyzja Ukrainy o ekshumacjach to efekt skutecznej dyplomacji oraz stałej presji. „Minister spraw zagranicznych, Radosław Sikorski, był krytykowany za twarde stanowisko, ale to podejście okazało się efektywne” – zauważył rzecznik MSZ, Paweł Wroński, podkreślając, że decyzja jest korzystna zarówno dla relacji polsko-ukraińskich, jak i dla samej Ukrainy.
Spór o ekshumacje
Od wiosny 2017 roku między Warszawą a Kijowem toczy się spór dotyczący zakazu poszukiwania i ekshumacji polskich ofiar wojen na Ukrainie, nałożonego przez ukraiński IPN. Zakaz ten był wynikiem demontażu pomnika UPA w Hruszowicach, co miało miejsce w kwietniu 2017 roku. W latach 2017-2024 IPN skierował do ukraińskich organów dziewięć oficjalnych wniosków o zgodę na prowadzenie prac poszukiwawczych, z czego część została pozytywnie rozpatrzona, a niektóre wnioski pozostawały bez odpowiedzi.
Zmiany w prawie
W listopadzie 2024 roku ogłoszono zniesienie moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar rzezi wołyńskiej. Na wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy, Radosława Sikorskiego i Andrija Sybihy, Ukraina potwierdziła brak przeszkód w prowadzeniu prac poszukiwawczych przez polskie instytucje. Szef polskiego MSZ zadeklarował zaangażowanie polskich instytucji w te działania.
Różnice w pamięci historycznej
Relacje polsko-ukraińskie od lat kształtowane są przez różnice w postrzeganiu Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii. Dla Polski działania UPA w latach 1943-45 są jednym z najciemniejszych rozdziałów historii – ludobójstwem, podczas gdy dla Ukraińców, konflikt ten widziany jest przez pryzmat walki z Sowietami i dążeń do niepodległości. To odmienność interpretacji historii utrudnia proces pojednania i budowy wspólnego zrozumienia między oboma narodami.
Źródło/foto: Polsat News
