Związki kompleksowe

„`html

Związki kompleksowe

Związki kompleksowe, znane również jako związki koordynacyjne, to chemiczne struktury składające się z atomu centralnego i ligandów, które tworzą z nim wiązania koordynacyjne.

Główne pojęcia

• Atom centralny: atom lub jon przyłączający ligandy.
• Ligandy: grupy lub jony związane z atomem centralnym, mogą być jednofunkcyjne lub wielofunkcyjne.
• Liczba koordynacyjna: sumaryczna liczba wiązań atomu centralnego z ligandami.
• Stopień utlenienia: formalny ładunek atomu centralnego, często kontrowersyjny w ustaleniu.

Budowa

Kompleksy składają się z atomu centralnego, który jest akceptorem elektronów, oraz ligandów, które są ich donorami. Obszar zajmowany przez atom centralny i ligandy to wewnętrzna sfera koordynacji, a jony neutralizujące ładunek kompleksu tworzą zewnętrzną sferę koordynacji.

Podział

• Według ładunku:
  • kompleksy obojętne
  • kompleksy jonowe
• Według liczby atomów centralnych:
  • kompleksy jednocentrowe
  • kompleksy wielocentrowe
  • klastery
• Rodzaje ligandów:
  • ligandy nieorganiczne (np. H₂O, NH₃)
  • ligandy organiczne (np. aminy, alkohole)
  • kompleksy metaloorganiczne
  • kompleksy organiczne

Trwałość

Trwałość związków kompleksowych jest uzależniona od wielu czynników, w tym:

• stopień utlenienia metalu
• promień jonowy
• liczba koordynacyjna
• charakter atomów koordynujących

Trwałość dzieli się na termodynamiczną i kinetyczną, przy czym ta pierwsza odnosi się do równowagi reakcji tworzenia kompleksu.

Nomenklatura

Ligandy ujemne kończą się na „o”, a obojętne pozostają niezmienione. W nazwie jonu kompleksowego ligandy wymienia się przed atomem centralnym. Przyrostki greckie (mono-, di-, tri-) określają liczbę ligandów, a liczebniki łacińskie (bis-, tris-) są używane w odniesieniu do ligandów w grupach.

Dysocjacja

Kompleksy mogą mieć charakter jonów kompleksowych lub być elektroobojętne. Dysocjacja w roztworach wodnych prowadzi do powstania trwałych jonów kompleksowych. Przykłady reakcji dysocjacji kompleksów platyny są przedstawione poniżej:

• [Pt(NH₃)₆]Cl₄ → [Pt(NH₃)₆]⁴⁺ + 4 Cl⁻
• K₂[PtCl₆] → 2 K⁺ + [PtCl₆]²⁻

„`