Wzór użytkowy
Wzór użytkowy to nowe, przemysłowe rozwiązanie dotyczące kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci. Przed 27 lutego 2020 r. w polskim prawie wzór użytkowy definiowany był jako techniczne rozwiązanie o charakterze użytkowym, które musiało być nowe i użyteczne.
Wyłączenia z ochrony
Ochrona wzoru użytkowego nie obejmuje:
- sposobów (opartych na czynnościach),
- układów elektrycznych, hydraulicznych, pneumatycznych oraz algorytmów,
- wytworów bezpostaciowych, takich jak roztwory czy leki.
Wzory użytkowe nie dotyczą aspektów estetycznych, które podlegają ochronie jako wzory przemysłowe, koncentrujące się na wyglądzie zewnętrznym produktu.
Prawo ochronne i czas trwania
Na wzór użytkowy udzielane jest prawo ochronne, które pozwala na wyłączne korzystanie z rozwiązania w celach zarobkowych. Czas trwania tego prawa wynosi 6 lub 10 lat od daty zgłoszenia, z możliwością przedłużenia. Ochrona kończy się w przypadku unieważnienia wzoru użytkowego.
Procedura zgłoszenia wzoru użytkowego
Zgłoszenie wzoru użytkowego można złożyć osobiście, pocztą, telefaksem lub elektronicznie. Wymaga to dołączenia kompletu dokumentów, w tym:
- Podania o rejestrację wzoru użytkowego,
- Rysunku wzoru,
- Opisu technicznego,
- Skrótu opisu,
- Zastrzeżenia ochronnego.
Dodatkowe dokumenty mogą być wymagane w uzasadnionych przypadkach.
Ochrona i rejestracja
Po złożeniu zgłoszenia Urząd Patentowy RP przeprowadza badania formalne i merytoryczne. Opis wzoru zostaje opublikowany po 18 miesiącach, co umożliwia składanie sprzeciwów. W przypadku pozytywnej oceny wzór zostaje zarejestrowany, a jego posiadacz uzyskuje prawa do korzystania na terenie Polski.
W 2022 roku wpłynęło 673 zgłoszenia wzorów użytkowych, z czego 556 praw ochronnych zostało przyznanych, a łączna liczba zarejestrowanych wzorów na koniec roku wynosiła 3529.