Tytanit
Tytanit, znany także jako sfen, jest minerałem z grupy krzemianów, którego głównym składnikiem jest tytan. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa „sphen”, co oznacza klin, co odnosi się do charakterystycznego kształtu kryształów. Tytanit jest minerałem powszechnie występującym w skałach krystalicznych, jednak dobrze wykształcone kryształy są rzadkością.
Charakterystyka
Tytanit występuje w różnych formach kryształów, w tym:
- tabliczkowe
- słupkowe
- igiełkowe
- klinowate
- rombowe
Minerał jest kruchy, przezroczysty i często zawiera domieszki innych pierwiastków, takich jak żelazo, glin, itru czy wanad. Charakteryzuje się dużym współczynnikiem załamania światła oraz wyjątkową dyspersją, co nadaje mu specyficzny blask po oszlifowaniu. W obrazie mikroskopowym tytanit wyróżnia się wysokim reliefem i silnym pleochroizmem.
Występowanie
Tytanit występuje w różnych rodzajach skał, zarówno magmowych, jak i metamorficznych. Można go znaleźć w:
- granitach
- pegmatytach
- gnejsach
- marmurach
Główne lokalizacje tytanitu obejmują:
- Brazylia, Meksyk, Kanada, USA, Rosja, Birma, Indie, Nowa Zelandia, Algieria
- Europa: Austria, Niemcy, Szwajcaria, Czechy, Norwegia, Szwecja, Włochy
- Polska: Dolny Śląsk, Tatry
Zastosowanie
Tytanit jest cenną rudą tytanu, zawierającą około 24,5% Ti. Tytan jest wykorzystywany w:
- produkcji stopów żelaza
- przemyśle ceramicznym i chemicznym
- produkcji bieli tytanowej i włókien syntetycznych
Minerał ma również znaczenie naukowe i kolekcjonerskie, a niektóre odmiany tytanitu są stosowane jako kamienie jubilerskie. Najcenniejsze kryształy pochodzą z Norwegii, Austrii, Szwajcarii, Włoch i Rosji.
Bibliografia
- Borkowska Maria, Smulikowski Kazimierz: Minerały skałotwórcze, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1973.
