Teniodonty
Teniodonty (Taeniodonta) to klad wymarłych ssaków wyższych, które zamieszkiwały Amerykę Północną od późnej kredy do środkowego eocenu. Były to pierwsze ssaki, które po wymieraniu kredowym osiągnęły znaczne rozmiary, a także pierwsze, u których rozwinęło się uzębienie hipsodontyczne. Teniodonty charakteryzowały się dużą różnorodnością biologiczną, obejmując zarówno niewielkie owadożerne, jak i duże, kopiące roślinożercy.
Taksonomia i ewolucja
Pochodzenie teniodontów i ich pokrewieństwo z innymi grupami ssaków budziły kontrowersje. W przeszłości łączono je z gryzoniami i szczerbakami, jednak nowoczesne badania sugerują, że są to ssaki wyższe, niezaliczane do łożyskowców. Najbliższymi krewnymi teniodontów mogą być Procerberus, Cimolestes oraz Alveugena.
Wewnętrzne pokrewieństwo w obrębie Taeniodonta jest wciąż niejasne. Analizy kladystyczne wskazują, że najbardziej bazalnym przedstawicielem teniodontów jest Schowalteria, a pozostałe rodzaje są klasyfikowane w rodzinach Conoryctidae i Stylinodontidae. Niektóre badania sugerują, że grupa Conoryctidae może nie być monofiletyczna.
Klasyfikacja
- Taeniodonta
- Schowalteria
- Rodzina Conoryctidae
- Conoryctella
- Huerfanodon
- Conoryctes
- Rodzina Stylinodontidae
- Onychodectes
- Wortmania
- Robertschochia (?= Wortmania)
- Psittacotherium
- Ectoganus
- Stylinodon
Podsumowanie
Teniodonty to interesująca grupa wymarłych ssaków, która odegrała kluczową rolę w ewolucji ssaków wyższych. Ich różnorodność biologiczna i unikalne cechy, takie jak uzębienie hipsodontyczne, czynią je ważnym przedmiotem badań paleontologicznych.
