Świnia domowa – podstawowe informacje
Świnia domowa (Sus scrofa domesticus) należy do rodziny świniowatych i jest jednym z najważniejszych zwierząt gospodarskich. Domestykacja świń miała miejsce około 12 700-13 000 lat temu, głównie w dorzeczu Eufratu i Tygrysu, a ich przodkami są podgatunki dzika euroazjatyckiego.
Biologia i anatomia
Świnie charakteryzują się dużą inteligencją oraz zdolnością do przystosowania się do warunków stworzonych przez człowieka. Ich organizm składa się z kilku układów narządów, w tym trawiennego, oddechowego, moczowo-płciowego oraz krążenia. Normalna temperatura ciała zdrowej świni wynosi około 37,2 °C.
Typy użytkowe
- Typ smalcowy
- Typ słoninowy: wolno rosnące, ważą 80-100 kg.
- Typ tłuszczowo-mięsny: rosną szybko, dojrzewają w 2-2,5 roku.
- Typ mięsny: szybki wzrost, dojrzewanie w 3,5-4 lata, np. rasy Hampshire, Durok, Pietrain.
Terminologia zootechniczna
- Knur – samiec do rozrodu.
- Locha – samica do rozrodu.
- Prosię – młoda świnia do 12 tygodnia życia.
- Tucznik – świnia tuczona do ubioru.
Choroby wirusowe i bakteryjne
Świnie są narażone na różnorodne choroby, w tym:
- Afrykański pomór świń
- Pomór klasyczny
- Choroba Aujeszkiego
- Leptospira spp.
- Brucella suis
Objawy chorobowe u ciężarnych loch mogą obejmować resorpcję płodów, porody martwych prosiąt oraz zmniejszenie liczby prosiąt w miocie.
Rasy świń
W Polsce tradycyjnie hodowane są rasy takie jak polska biała zwisłoucha oraz wielka biała polska. Rasy te mają mały udział mięsa w tuszy, dlatego w nowoczesnym tuczu wykorzystuje się głównie krzyżówki.
Występowanie w Polsce
Największa koncentracja świń domowych znajduje się w województwie wielkopolskim, podczas gdy w innych województwach, takich jak pomorskie czy kujawsko-pomorskie, liczba ta również przekracza 0,5 mln sztuk.
Zalety świń jako zwierząt gospodarczych
- Wszechstronność żywieniowa
- Szybki wzrost i dojrzewanie płciowe
- Wysoka wydajność rzeźna
- Wysoka wartość odżywcza wieprzowiny
Rola świń w medycynie
Świnie są badane jako potencjalni dawcy narządów do transplantacji, ze względu na podobieństwo ich narządów do ludzkich, jednak istnieją poważne wyzwania związane z odrzucaniem przeszczepów.
