Styl charakteru w ujęciu psychoanalityczno-rozwojowym
Styl charakteru to zespół zachowań ukształtowanych na podstawie wewnętrznych skryptów, które powstają w procesie rozwoju psychoseksualnego. Stephen M. Johnson wyróżnia różne style, które odpowiadają zaburzeniom osobowości, jednak nie są one klasyfikowane jako choroby psychiczne.
Okresy rozwoju i odpowiadające charaktery
W ramach tego podejścia można wyróżnić następujące etapy rozwoju oraz związane z nimi charaktery:
- Okres przywiązania – więzi:
- Charakter schizoidalny (bezpieczeństwo); związany z fazą autyzmu.
- Charakter oralny (potrzeby); związany z fazą oralną.
- Okres rozwoju self – inni:
- Charakter symbiotyczny (granice self);
- Charakter narcystyczny (poczucie własnej wartości);
- Charakter masochistyczny (wolność); związany z fazą analną.
- Okres rozwoju self w systemie:
- Charakter edypalny (miłość – seks); związany z fazą falliczną.
Osoby, które nie zdołały konstruktywnie rozwiązać konfliktów w tych fazach, kodują w swojej psychice skrypty myślowe, które wpływają na ich zachowania w dorosłym życiu. Te skrypty mogą manifestować się w postaci wzorców myślenia i emocji, ale nie dezorganizują funkcjonowania, jak ma to miejsce w przypadku nerwic. Cechy osobowości mogą również być powiązane z budową ciała tych osób.
Kontinuum strukturalno-rozwojowe a diagnoza DSM-IV
Relacje między stylami charakteru a zaburzeniami osobowości według DSM-IV przedstawiają się następująco:
- Styl schizoidalny – zaburzenia schizoidalne, schizotypowe, psychozy funkcjonalne, nerwica unikowa.
- Styl oralny – osobowość zależna.
- Styl symbiotyczny – osobowość borderline, osobowość zależna.
- Styl narcystyczny – osobowość narcystyczna.
- Styl masochistyczny – samoniszcząca (brak w DSM-IV).
- Styl edypalny – zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, osobowość histrioniczna, osobowość mieszana.
Koncepcja stylów charakteru dostarcza cennych informacji o psychologii człowieka, wskazując na wpływ wczesnych doświadczeń na późniejsze zachowania i osobowość.
