Stosunki polsko-irańskie
Stosunki międzynarodowe między Polską a Iranem mają długą historię, sięgającą czasów I Rzeczypospolitej. Ich początki wiązały się z weneckimi próbami budowy antyosmańskich koalicji.
Okres I Rzeczypospolitej
Pierwsze formalne kontakty datuje się na lata 1471–1477, gdy Kazimierz Jagiellończyk prowadził negocjacje z Wenecją i Uzun Hasanem. W XVII wieku Stefan Batory oraz Zygmunt III Waza starali się o sojusze z Iranem, jednak nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. Zygmunt III Waza zainicjował wymianę poselstw z szachem Abbasem, co zaowocowało rozwojem handlu, zwłaszcza w dywanach i tkaninach perskich.
W kolejnych latach poselstwa do Iranu wysyłali także Władysław IV, Jan Kazimierz oraz Michał Korybut Wiśniowiecki. Za panowania Jana Sobieskiego powstało stałe poselstwo, które jednak nie zdołało zrealizować głównych celów, jak wciągnięcie Iranu do walki z Osmanami.
Okres rozbiorów
Po rozbiorach Rzeczypospolitej, kontakty kulturalne z Iranem osłabły. Polscy emigranci, głównie po powstaniu listopadowym, próbowali wciągnąć Iran do konfliktu z Rosją. W XIX wieku Polacy w Iranie to głównie podróżnicy i naukowcy, którzy przyczynili się do popularyzacji literatury orientalnej w Polsce.
Podczas II wojny światowej
W wyniku ewakuacji Armii Polskiej do Iranu trafiło około 116.000 Polaków, w tym wiele dzieci. W Teheranie powstała Delegatura Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, która zajmowała się organizowaniem pomocy dla uchodźców. W Isfahanie utworzono liczne placówki dla polskich dzieci.
Okres PRL
Po wojnie polska diaspora w Iranie składała się głównie z kobiet, które wyszły za Irańczyków. Stosunki gospodarcze z Iranem były ograniczone, jednak w latach 70. i 80. XX wieku nastąpił wzrost współpracy, głównie w sektorach przemysłowych.
Podsumowanie
- Stosunki polsko-irańskie mają długą historię, sięgającą I Rzeczypospolitej.
- W XVII wieku rozwój handlu i wymiana poselstw były kluczowe dla relacji.
- Okres II wojny światowej przyniósł masową ewakuację Polaków do Iranu, zorganizowaną pomoc oraz utworzenie placówek dla dzieci.
- Po II wojnie światowej nastąpił spadek liczby Polaków w Iranie, a relacje gospodarcze były ograniczone, ale zyskały na dynamice w latach 70. i 80. XX wieku.
