Spintria – Rzymskie Żetony Obsceniczne
Spintria, znana również jako spintriae (l.mn.), to metalowe żetony rzymskie z czasów wczesnego cesarstwa, prawdopodobnie związane z prostytucją w domach publicznych. Choć ich dokładne przeznaczenie nie jest w pełni wyjaśnione, znane są z I wieku n.e., aż do czasów Domicjana.
Opis
Spintriae to żetony wybite z brązu lub mosiądzu o średnicy 20-22 mm. Z jednej strony przedstawiają sceny erotyczne i symbole seksualne, a z drugiej – liczby rzymskie od I do XVI, często w towarzystwie wieńca lub obwódki. Część z nich zawiera również popiersia cesarza Tyberiusza. Uważa się, że są to „lasciva nomismata” wspomniane przez Marcjalisa.
Pochodzenie Nazwy
Nazwa spintria prawdopodobnie odnosi się do prostytutek męskich. Termin ten został przeniesiony na żetony obsceniczne w XVII wieku, co było wynikiem nieporozumienia. Współcześnie stosuje się także określenie „tessery spintryjskie”.
Przeznaczenie
Hipotezy dotyczące zastosowania spintriae są różnorodne. Uważano je za:
- Żetony używane do gier w czasach Tyberiusza.
- Znaki wstępu do term publicznych lub frywolnych widowisk.
- Sztony wykorzystywane w domach publicznych, aby uniknąć używania monet z wizerunkiem cesarza.
Liczby na żetonach mogły oznaczać ceny usług w assariusach lub numery pomieszczeń w domach publicznych. Niektórzy sugerują, że część z nich to XVI-wieczne naśladownictwa antycznych tesser.
Popularność i Fałszerstwa
Ze względu na ogromne zainteresowanie kolekcjonerskie, spintriae osiągają wysokie ceny na aukcjach. Rynki numizmatyczne są nasycone ich naśladownictwami i fałszerstwami.
Bibliografia
- T.V. Buttrey: The «spintriae» as a historical source
- C.L. Murison: Tiberius, Vitellius and the spintriae
- L. Jacobelli: Spintriae e ritratti Giulio-Claudii
- B. Simonetta, R. Riva: Le tessere erotiche romane (spintriae)
