Smaltyn (smaltyt)
Smaltyn, znany również jako smaltyt, jest rzadkim minerałem z grupy arsenków. Jego nazwa wywodzi się od smalty, niebieskiego barwnika pozyskiwanego z tego minerału.
Właściwości
- Wzór chemiczny: (Co, Ni)As3-2 (arsenek kobaltu i niklu)
- Pokrój: izometryczny, zbity, ziarnisty
- Barwa: cynowobiała, czarna, szara, stalowa
- Twardość: 5–6 w skali Mohsa
- Rysa: czarna
- Połysk: metaliczny
- Łupliwość: niewyraźna
- Gęstość: 5,7–6,8
- Przełam: szorstki
Smaltyn tworzy drobne kryształy w formach sześcianów, ośmiościanów lub dwunastościanów, często z charakterystycznym prążkowaniem. Jest kruchy i nieprzezroczysty, a wietrzejąc pokrywa się ciemnoszarym nalotem, czasami z purpurowoczerwonym kwiatem kobaltowym (erytryn) lub zielonym kwiatem niklowym (annabergit).
Występowanie
Smaltyn występuje głównie w utworach hydrotermalnych, w żyłach kruszców takich jak srebro, nikiel, kobalt, bizmut i uran. Do głównych miejsc występowania należą:
- Kanada – Cobalt, Ontario
- Maroko – Bou Azzer, Irhtem
- Zimbabwe
- Demokratyczna Republika Konga – Katanga, Shaba
- Niemcy – Annaberg, Scheeberg, Saksonia, Harz
- Włochy – okolice Turynu, Sardynia, Elba
- Norwegia – Skutterud
- Hiszpania – Huelva
W Polsce smaltyn można znaleźć w monoklinie przedsudeckiej oraz w Górach Izerskich, Złotych i rejonie Lubina.
Zastosowanie
- Stanowi podrzędną rudę kobaltu i niklu.
- Stosowany do produkcji niebieskiego barwnika.
- Interesuje kolekcjonerów; najpiękniejsze kryształy pochodzą z Maroka, Niemiec i Norwegii.
