„`html
Skorupiaki (Crustacea)
Skorupiaki to podtyp stawonogów, obejmujący około 67–70 tysięcy opisanych gatunków. Występują w różnych środowiskach, zarówno słodkowodnych, jak i słonowodnych, a wiele z nich przystosowało się do życia na lądzie. Skorupiaki wykazują różnorodność morfologiczną i ekologiczną, a ich badaniem zajmuje się karcynologia.
Budowa zewnętrzna
Ciało skorupiaków dzieli się na trzy główne części: głowę, tułów i odwłok. Głowa składa się z sześciu zrośniętych segmentów, a tułów może mieć różną liczbę segmentów, z których każdy jest zaopatrzony w odnóża. Osiadłe i pasożytnicze formy wykazują znaczne zmiany w budowie ciała.
Anatomia
- Układ nerwowy: Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgu i łańcucha nerwowego, a zmysły obejmują mechanoreceptory, chemoreceptory oraz fotoreceptory.
- Układ pokarmowy: Przewód pokarmowy dzieli się na jelito przednie, środkowe i tylne.
- Układ krążenia: Otwarty układ krwionośny z hemolimfą, czasem z barwnikami oddechowymi.
- Układ oddechowy: Skrzela i różne modyfikacje odnóży służące do wymiany gazowej.
- Układ wydalniczy: Zmodyfikowane metanefrydia i wydalanie amoniaku.
Biologia i ekologia
Rozmnażanie
Większość skorupiaków jest rozdzielnopłciowa. Rozmnażanie może odbywać się poprzez kopulację, a niektóre gatunki wykazują troskę rodzicielską, nosząc jaja na odnóżach.
Rozwój
Rozwój zarodkowy często obejmuje jaja centrolecytalne. Skorupiaki mogą rozwijać się przez epimorfozę, anamorfozę lub metamorfozę, a podstawowym stadium larwalnym jest pływik.
Pokarm
Skorupiaki przyjmują różnorodne strategie pokarmowe, od filtratorów po drapieżniki. Stanowią kluczowy element sieci troficznych w ekosystemie wodnym.
Występowanie i zróżnicowanie
Większość gatunków zamieszkuje wody słone, ale również występują w wodach słodkich. Skorupiaki są jednymi z najbardziej zróżnicowanych grup zwierząt, a liczba ich gatunków stale rośnie.
Systematyka i filogeneza
Skorupiaki tradycyjnie klasyfikowane były jako podtyp stawonogów. Obecnie uznaje się je za takson parafiletyczny, a ich miejsce w systematyce zajmuje klad Pancrustacea.
Znaczenie gospodarcze
Skorupiaki mają duże znaczenie gospodarcze, wykorzystywane w przemyśle spożywczym. Niektóre gatunki są również uznawane za szkodniki, mogąc powodować straty w hodowlach ryb i uszkodzenia konstrukcji.
„`
