Rząd Narodowy
Rząd Narodowy został powołany 29 stycznia 1831 roku przez Sejm Królestwa Polskiego jako najwyższa władza wykonawcza podczas powstania listopadowego.
Geneza
Wydział Wykonawczy, powołany 1 grudnia 1830, przestał istnieć 3 grudnia, przekazując swoje kompetencje pięcioosobowemu Rządowi Tymczasowemu pod przewodnictwem księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Rząd Tymczasowy przekształcił się w Radę Najwyższą Narodową 21 grudnia 1830. Po detronizacji króla Mikołaja I Romanowa 25 stycznia 1831, zaszła potrzeba utworzenia trwałej struktury rządowej.
Kompetencje
Sejm, przyznając Rządowi Narodowemu władzę konstytucyjną i rządzącą, umożliwił mu:
- Dysponowanie dochodami skarbu państwa.
- Zawieranie umów międzynarodowych.
- Powoływanie i odwoływanie urzędników administracji państwowej.
- Przyznawanie najwyższych odznaczeń wojskowych.
- Wydawanie aktów normatywnych, które nabywały mocy prawnej po kontrasygnowaniu przez odpowiedniego ministra.
Rząd obradował w składzie co najmniej trzech członków, a w posiedzeniach mógł uczestniczyć wódz naczelny.
Skład
Rząd składał się z pięciu szefów wydziałów, którzy powoływali ministrów w swoich resortach. Prezesem Rządu Narodowego został Adam Jerzy Czartoryski, a jego siedzibą był Pałac Namiestnikowski w Warszawie.
Prezesi Rządu Narodowego 1831
- Adam Czartoryski (30 stycznia – 17 sierpnia 1831)
- Jan Krukowiecki (17 sierpnia – 7 września 1831)
- Bonawentura Niemojowski (7 września – 25 września 1831)
- Maciej Rybiński (25 września – 9 października 1831)
Działalność
Rząd Narodowy koncentrował się na prowadzeniu wojny z Rosją. Zajmował się m.in. przeprowadzaniem rekwizycji, sprzedażą dóbr narodowych oraz zapewnieniem zaopatrzenia dla wojsk powstańczych. W marcu 1831 wniósł projekt uwłaszczenia włościan, a w lipcu powołał Radę Wojenną.
W obliczu kryzysu, rząd Czartoryskiego podał się do dymisji 17 sierpnia 1831, a na jego miejsce został powołany Jan Krukowiecki. Po kapitulacji Warszawy 7 września, prezesem został Bonawentura Niemojowski, a po jego dymisji w Płocku, rząd ogłosił niemożność dalszego sprawowania władzy. Ostatecznie, pełnię władzy cywilnej przejął gen. Maciej Rybiński.
