Rada Główna Opiekuńcza (RGO)
Rada Główna Opiekuńcza (RGO) to polska organizacja charytatywna działająca w okresie II wojny światowej, wznowiona na mocy zgody władz okupacyjnych w lutym 1940 roku. Jej centralą był Kraków, a działalność trwała do stycznia 1945 roku. RGO, wspierana przez abp Adama Stefana Sapiehę, pomagała rocznie około 700–900 tysiącom osób. Prezesem organizacji od października 1943 roku był Konstanty Tchorznicki.
Formy działalności
RGO prowadziła różnorodne formy działalności, w tym:
- sierocińce
- punkty pomocy medycznej
- kuchnie ludowe (w 1942 roku ponad 1700 dla 300 tys. osób)
- kursy zawodowe i warsztaty rzemieślnicze
- zapomogi pieniężne
- rozdawanie odzieży, obuwia i żywności
- wysyłka paczek dla jeńców wojennych
- pomoc dla Polaków wysiedlanych z terenów Rzeszy
- wsparcie uchodźców z Wołynia
- improwizowane szpitale w czasie epidemii i powstania warszawskiego
Źródła finansowania
RGO finansowała swoją działalność z różnych źródeł, w tym:
- fundusze od władz okupacyjnych
- pomoc zagraniczna, głównie z rządu USA
- tajne dotacje rządu RP na uchodźstwie
- ofiarność społeczeństwa (zbiórki, deklaracje)
W organizacji pracowało około 15 tys. osób, w tym Karolina Lanckorońska, przeważnie bez wynagrodzenia.
Struktura terenowa
RGO miała agendy terenowe w powiatach i miastach, które początkowo funkcjonowały jako rady opiekuńcze, a od lipca 1941 roku jako polskie komitety opiekuńcze (PolKO).
Działalność w Warszawie
PolKO Warszawa-Miasto i PolKO Warszawa-Powiat powstały w październiku 1940 roku. PolKO Warszawa-Miasto odpowiadał za ponad 50% całkowitej opieki społecznej RGO. Przewodniczącym był Janusz Machnicki, a zastępcą Stanisław Wachowiak. W trakcie powstania warszawskiego, mimo dezorganizacji, PolKO wznowił działalność jako RGO – Zarząd na m.st. Warszawę.
Działalność w Krakowie
W Krakowie kluczowym działaczem RGO był prof. Władysław Wolter, więzień obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
Bibliografia
- Bogdan Kroll, Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, Warszawa 1985, Książka i Wiedza.
