Psychotyczność w psychologii
Psychotyczność to cecha osobowości charakteryzująca się niską wrażliwością na normy społeczne oraz wysoką impulsywnością. Zgodnie z teorią Eysencka, wysoka psychotyczność wiąże się z psychotycznym, psychopatycznym lub schizofrenicznym funkcjonowaniem. Przeciwieństwem psychotyczności są cechy takie jak uspołecznienie, konwencjonalność, konformizm oraz altruizm.
Teoria temperamentu Eysencka
Eysenck wprowadził pojęcie psychotyczności w ramach swojej teorii temperamentu PEN. Chociaż nie zdefiniował go bezpośrednio, oparł się na analizie czynnikowej, która ukazuje korelacje między różnymi cechami osobowości. Psychotyczność została zinterpretowana jako cecha związana z niekonwencjonalnym i niedostosowanym społecznym funkcjonowaniem.
Powiązania z innymi cechami osobowości
Psychotyczność jest negatywnie skorelowana z ugodowością i sumiennością, które są częścią modelu Wielkiej Piątki cech osobowości. Zgodnie z Eysenckiem, psychotyczność składa się z następujących cech składowych:
- agresja
- chłód emocjonalny
- egocentryzm
- impulsywność
- aspołeczność
- brak empatii
- twórczość (kreatywność)
Badania nad psychotycznością
W późniejszych badaniach wykazano, że psychotyczność jest najmniej spójnym i rzetelnym czynnikiem w modelu PEN. Nie wykazuje silnych korelacji z dysfunkcyjną impulsywnością, psychopatologią ani schizofrenią.
Podsumowanie
Psychotyczność to cecha osobowości związana z niską wrażliwością na normy społeczne i impulsywnością. W analizie Eysencka ujawnia się jako element niekonwencjonalnego funkcjonowania, jednak badania wskazują na jej ograniczoną spójność i rzetelność w kontekście innych cech osobowości.
