Prerogatywa
Prerogatywa, pochodząca z łaciny (praerogativa), oznacza przywilej lub uprawnienie związane z zajmowanym stanowiskiem. W systemach parlamentarnych odnosi się do kompetencji głowy państwa, które są niezależne od kontroli organów przedstawicielskich, co oznacza, że nie wymagają kontrasygnaty rządowej.
Polska – Konstytucja z 1997 roku
W polskim prawie, termin ten najczęściej dotyczy aktów urzędowych wydawanych przez prezydenta, które nie wymagają podpisu prezesa Rady Ministrów. Zgodnie z artykułem 144 ust. 3 Konstytucji RP, prezydent dysponuje trzydziestoma prerogatywami.
Prerogatywy w Konstytucji kwietniowej z 1935 roku
Konstytucja kwietniowa znacząco zwiększyła uprawnienia egzekutywy w stosunku do władzy ustawodawczej. Prerogatywy prezydenta można podzielić na:
- Prerogatywy: Akty urzędowe wydawane przez prezydenta, które nie wymagają kontrasygnaty ministra.
- Uprawnienia zwykłe: Wymagają kontrasygnaty.
Do prerogatyw prezydenta według konstytucji z 1935 roku należały:
- Wskazanie kandydata na prezydenta.
- Wyznaczenie zastępcy na czas wojny.
- Mianowanie wyższych urzędników państwowych, w tym prezesa Rady Ministrów, I prezesa Sądu Najwyższego, prezesa NIK, Naczelnego Wodza, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, sędziów Trybunału Stanu oraz 1/3 senatorów.
- Oddawanie członków rządu przed Trybunał Stanu.
- Stosowanie prawa łaski.
Prezydent posiadał również inne uprawnienia, które były analogiczne do tych z konstytucji marcowej, jednak wymagały one kontrasygnaty.
Kategoria: Prawo konstytucyjne
