Sonatina – Krótkie Formy Muzyczne
Sonatina to forma muzyczna, będąca skróconą wersją sonaty, zazwyczaj przeznaczona do celów dydaktycznych. Charakteryzuje się budową dwu- lub trzyczęściową, w której pierwsza część ma formę sonatową. Typowy schemat to A + B + C, gdzie:
- A – ekspozycja (około 16 taktów)
- B – przetworzenie (około 8 taktów)
- C – repryza (około 16 taktów)
Termin „sonatina” bywa używany niejednoznacznie. Najczęściej odnosi się do prostych, krótkich sonat dla studentów, takich jak sonatiny Clementiego. Warto jednak zauważyć, że nie wszystkie sonatiny są łatwe technicznie; przykładem mogą być wirtuozowskie utwory Busoniego czy Ravela, który w swojej Sonatinie nawiązuje do stylu neoklasycznego.
Niektóre utwory Beethovena, takie jak „Dwie Łatwe Sonaty na Fortepian” (op. 49), również posiadają cechy sonatin, mimo że są klasyfikowane jako sonaty. Często występują w nich tylko dwie krótkie części, co czyni je przystępnymi dla średnio-zaawansowanych pianistów.
Cechy Sonatiny
Sonatina powinna spełniać przynajmniej jedną z poniższych cech:
- krótkość utworu
- mniejsza liczba części niż cztery
- prosta technika wykonawcza
- lżejszy, mniej poważny charakter
- neoklasyczny styl lub nawiązanie do wcześniejszej muzyki (w muzyce postromantycznej)
Pierwsza część sonatiny zwykle przyjmuje skróconą formę sonatową z minimalnym rozwinięciem tematów. W brytyjskim ujęciu, sonatina może być opisywana jako krótka forma sonatowa, w której sekcja rozwinięcia jest jedynie formalnością lub jest pomijana.
Znani Kompozytorzy Sonatin
- Béla Bartók
- Ludwig van Beethoven
- Ferruccio Busoni
- Muzio Clementi
- Anton Diabelli
- Jan Ladislav Dussek
- Antonín Dvořák
- Friedrich Kuhlau
- Wolfgang Amadeus Mozart
- Siergiej Prokofjew
- Maurice Ravel
- Franz Schubert
- Jean Sibelius
- Tadeusz Szeligowski
Podsumowanie
Sonatina to istotny element edukacji muzycznej, wykorzystywana w nauczaniu gry na fortepianie. Jej krótkie formy i przystępny charakter sprawiają, że jest popularnym wyborem wśród uczniów i nauczycieli.
