Prawo Malejącej Użyteczności Krańcowej
Prawo malejącej użyteczności krańcowej, znane również jako I prawo Gossena, to zasada ekonomiczna, która wskazuje, że korzyść z każdej kolejnej jednostki konsumowanego dobra jest mniejsza od korzyści z jednostki poprzedniej. W miarę zwiększania konsumpcji, przyrost korzyści z każdej dodatkowej jednostki maleje.
Przykład ilustrujący prawo
W sytuacji, gdy wyczerpany konsument natrafia na sklep oferujący kubek wody za 20 zł, decyduje się na jego zakup z powodu silnego pragnienia. Po wypiciu pierwszego kubka, jego potrzeba jest częściowo zaspokojona, ale chęć zakupu drugiego kubka zależy od niższej ceny. Zgodzi się na zakup drugiego kubka za 5 zł, podczas gdy za trzeci kubek jest skłonny zapłacić maksymalnie 1 zł. Jeśli sklepikarz żąda 2 zł, konsument rezygnuje z zakupu.
Użyteczność krańcowa a wartość subiektywna
Wartość, jaką konsument przypisuje kolejnych jednostkom dobra, maleje w miarę ich konsumpcji. Ostatecznie, konsument podejmuje decyzję o zakupie, gdy subiektywna wartość jednostki równa się jej cenie. W opisanym przypadku, nadwyżka konsumenta wynika z różnicy między wartością a ceną, co wpływa na jego satysfakcję z zakupów.
Ujemna użyteczność
W przypadku dalszej konsumpcji, możliwe jest osiągnięcie ujemnej użyteczności. Po wypiciu kilku kubków wody, konsument może odczuwać niechęć do dalszego picia. Jeśli sklepikarz zaproponowałby czwarty kubek, mógłby zażądać pieniędzy za jego spożycie, odczuwając dyskomfort. W ten sposób, dodatkowa konsumpcja prowadzi do negatywnych odczuć, co wskazuje na granice użyteczności dobra.
Prawo malejącej użyteczności krańcowej ilustruje, jak zmienia się postrzegana wartość dóbr w zależności od stopnia ich konsumpcji, a także wpływa na decyzje zakupowe konsumentów.