Podmioty prawa międzynarodowego
W prawie międzynarodowym podmiotem jest każdy, kto czerpie prawa i obowiązki bezpośrednio z norm prawa międzynarodowego. Główne grupy podmiotów to:
Państwa
Państwa są podstawowymi, suwerennymi podmiotami prawa międzynarodowego, w tym minipaństwa, które spełniają klasyczną definicję państwa, posiadając władze, terytorium, ludność i zdolność do nawiązywania kontaktów międzynarodowych. Przyjęcie do ONZ potwierdza ich podmiotowość prawnomiędzynarodową.
Suwerenne podmioty bezterytorialne
Niektóre podmioty prawa międzynarodowego, mimo braku własnego terytorium, mają cechy państw. Należą do nich:
- Stolica Apostolska – ma status podmiotu sui generis, sprawując zwierzchnictwo nad Watykanem i utrzymując stosunki dyplomatyczne.
- Suwerenny Zakon Maltański – posiada nieruchomości eksterytorialne i utrzymuje stosunki dyplomatyczne z wieloma państwami.
- Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża – działa jako obserwator w ONZ i mediatory, mimo braku formalnych kontaktów dyplomatycznych z rządami.
Unia Europejska
Unia Europejska jest podmiotem sui generis, który po Traktacie Lizbońskim uzyskał osobowość prawną i podmiotowość prawnomiędzynarodową. Trwa dyskusja, czy UE jest organizacją międzynarodową, konfederacją czy państwem federalnym.
Pozostałe podmioty
- Organizacje międzynarodowe – są podmiotami wtórnymi, niepełnymi i niesuwerennymi.
- Partyzanci i strony walczące – mogą być uznawani za stronę walczącą, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów, takich jak władzę nad terytorium i przestrzeganie praw wojennych.
- Narody – mają prawo do samostanowienia i mogą być podmiotami prawa międzynarodowego niezależnie od dążeń do utworzenia państwa.
- Osoby fizyczne i prawne – ich podmiotowość prawnomiędzynarodowa jest wątpliwa, często traktowane są jako beneficjenci praw wynikających z umów międzynarodowych.
