Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (1945-1951) był instytucją wywiadu wojskowego w Polsce, działającą w ramach Sztabu Generalnego ludowego Wojska Polskiego. W 1951 roku zmieniono jego nazwę na Zarząd II Sztabu Generalnego. W latach 1947-1950 Oddział II współpracował z Departamentem VII Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, co uczyniło go kluczowym organem bezpieczeństwa państwa.
Powołanie i przekształcenia organizacyjne
Oddział II został powołany 18 lipca 1945 roku na podstawie rozkazu naczelnego dowódcy Wojska Polskiego. W 1951 roku, pod kierownictwem ministra obrony narodowej, został przekształcony w Zarząd II, a jego struktura została zmieniona na oddziałową. W momencie reorganizacji Oddział liczył 254 oficerów oraz 105 pracowników cywilnych. Rozszerzono także zakres terytorialny wywiadu na m.in. Norwegię, Hiszpanię i Izrael.
Struktura zarządzania
Na czele Oddziału II stał Szef, który był odpowiedzialny za kierowanie jego działalnością. Kolejni szefowie to m.in.:
- płk Nikanor Gołosnicki (lipiec-sierpień 1945)
- gen. bryg. Wacław Komar (1945-1950)
- płk Igor Suchacki (1951-1953)
Oddział był podporządkowany najpierw Wiceministrowi Obrony Narodowej, a od 1950 roku Szefowi Sztabu Generalnego WP.
Współpraca z ZSRR
Oddział II, jak wiele innych polskich służb specjalnych, był silnie uzależniony od Związku Radzieckiego. Do 1945 roku w jego strukturach pracowało wielu radzieckich oficerów, co wpływało na kierowanie i organizację wywiadu. W kolejnych latach zatrudniono polskich oficerów, co przyczyniło się do przekształcenia kadrowego.
Zadania i struktura
Podstawowym celem Oddziału II było zbieranie i analiza informacji dotyczących potencjału militarnego państw zachodnich. Struktura Oddziału obejmowała m.in.:
- Pion Operacyjny – zbieranie danych
- Pion Informacyjny – analiza materiałów
- Wydziały zajmujące się różnymi aspektami wywiadu
Włączenie do MBP
W latach 1947-1950 Oddział II był częścią Departamentu VII MBP, gdzie działało 186 oficerów operacyjnych. Po zakończeniu tego etapu, Oddział II kontynuował funkcjonowanie jako samodzielna jednostka wywiadowcza.
Radzieccy doradcy
W Oddziale II pracowało wielu radzieckich doradców, którzy zajmowali kluczowe stanowiska. Po rozdzieleniu wywiadu wojskowego i cywilnego, do Oddziału przybyło kolejnych oficerów GRU, którzy pełnili funkcje kierownicze aż do 1955 roku.
Podsumowanie
Oddział II Sztabu Generalnego WP odegrał istotną rolę w polskim wywiadzie wojskowym, będąc częścią struktur uzależnionych od ZSRR. Jego działalność skupiła się na zbieraniu i analizie informacji z zachodnich państw oraz na organizacji wywiadu poza granicami kraju.
