Obrączkowanie ptaków
Obrączkowanie to metoda badawcza polegająca na znakowaniu zwierząt, najczęściej ptaków, metalowymi lub plastikowymi obrączkami. Po raz pierwszy wprowadzona została w 1898 roku przez duńskiego ornitologa Hansa Christian Corneliusa Mortensena. W Polsce metoda ta stosowana jest od 1931 roku.
Cel i znaczenie obrączkowania
Obrączkowanie ptaków umożliwia indywidualne znakowanie osobników, co dostarcza cennych informacji o ich biologii i etologii. Dzięki tej metodzie można ustalić:
- trasy migracji ptaków
- zimowiska
- czas trwania wędrówek
Podczas obrączkowania ptaki są klasyfikowane według gatunku, płci i wieku, a następnie mierzone, ważone i wypuszczane na wolność. Wszystkie dane są rejestrowane.
Koordynacja obrączkowania w Polsce
Koordynowaniem obrączkowania ptaków w Polsce zajmuje się Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku.
Ograniczenia obrączkowania
Nie wszystkie gatunki ptaków można obrączkować. Przykłady ograniczeń to:
- Emu i strusie czerwonoskóre – brak odpowiednich rozmiarów obrączek
- Kakadu – ryzyko uszkodzeń podczas rozdzierania obrączek
- Eukaliptusowczyk żółtoczelny – przypadki ranienia skóry przez obrączki
Bezpieczeństwo podczas obrączkowania
Podczas akcji obrączkarskich wykorzystuje się sieci ornitologiczne. Ryzyko zranienia osobników wynosi 0,59%, a śmierci 0,23%. W przypadku większych ptaków mogą wystąpić złamania nóg, natomiast mniejsze ptaki narażone są na zaplątanie skrzydeł lub szok.
Sezonowe obrączkowanie w Polsce
W Polsce obrączkowanie ptaków odbywa się w kilku terenowych obozach ornitologicznych oraz przez indywidualnych obrączkarzy, głównie w czasie migracji. W okresie zimowym często znakowane są ptaki żerujące przy karmnikach, na przykład podczas akcji „Karmnik”.