Nysa Szalona
Nysa Szalona (dawniej Nissa Szalona, niem. Wüthende Neisse) to rzeka o długości 53,54 km, będąca prawym dopływem Kaczawy. Znajduje się w województwie dolnośląskim, wypływając z północno-zachodniego stoku Pustelnika (575 m n.p.m.) w Masywie Krąglaka, w pobliżu Domanowa. Jej początkowy bieg zasilają liczne potoki, takie jak Sadówki, które mają źródła w Gór Kaczawskich i Pogórzu Bolkowskim.
Rzeka przepływa przez Bolków i Jawor, gdzie w Bolkowie do Nysy Szalonej wpada Rochowicka Woda. Przy ujściu, w okolicach Dunina, rzeka ma około 10 m szerokości i 0,5 m głębokości. Woda w Nysie jest obfita dzięki zasilaniu przez potoki, takie jak Nysa Mała, Paszówka i Jawornik. W regionie ujścia znajduje się jedyne w Polsce eksploatowane złoże haloizytu.
Historia
Nysa Szalona odegrała istotną rolę w bitwie nad Kaczawą w 1813 roku. Wysoki poziom wody utrudniał francuskim wojskom przedostanie się na wschodni brzeg, a wartki nurt porywał wozy, żołnierzy i armaty. Po bitwie, wycofujący się Francuzi zostali zmasakrowani przez śląską konnicę wroga na jedynym moście w Krajowie. Wielu żołnierzy, próbując uciec przed kawalerią, utonęło w rzece, która była wówczas głęboka i wartka.
W latach 1974–1978 na Nysie Szalonej utworzono zbiornik retencyjny Słup. W 1997 roku podczas powodzi tysiąclecia rzeka zalała niektóre tereny wzdłuż jej biegu.
