Nowotwór
Nowotwór, znany również jako neoplasma, to grupa chorób charakteryzująca się niekontrolowanym podziałem komórek organizmu, które nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami komórkowymi jest spowodowana mutacjami genów odpowiedzialnych za cykl komórkowy. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, co prowadzi do długiego okresu rozwoju choroby.
Statystyki
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem szacuje, że w 2008 roku na świecie 12,7 mln osób zachorowało na nowotwory, a 7,5 mln zmarło. W Europie rocznie diagnozowanych jest 1,7 mln przypadków, a 965 tys. osób umiera. W Polsce notuje się około 150 tys. zachorowań i 90 tys. zgonów rocznie.
Cechy komórki nowotworowej
Komórki nowotworowe różnią się od normalnych poprzez:
- nieograniczony potencjał replikacyjny
- produkcję własnych czynników wzrostowych
- niewrażliwość na czynniki hamujące wzrost
- zakłócenie mechanizmów apoptotycznych
- zdolność do tworzenia przerzutów i angiogenezy
- ucieczkę spod nadzoru immunologicznego
- genomową niestabilność
Mechanizmy immunologiczne
Obronę przeciwnowotworową wspierają m.in.:
- cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał
- cytotoksyczność limfocytów Tc
- działanie cytokin
Etapy kancerogenezy
Proces kancerogenezy obejmuje:
- działanie czynników rakotwórczych
- mutację
- intensywne mitozy komórek
- rozrost na zdrowe tkanki
- angiogenezę
- migrację
- tworzenie przerzutów
Rodzaje nowotworów
- nowotwór łagodny
- nowotwór złośliwy
- nowotwór miejscowo złośliwy
Diagnostyka
Rozpoznanie nowotworu wymaga badania lekarskiego oraz dodatkowych badań, takich jak:
- ultrasonografia
- tomografia komputerowa
- rezonans magnetyczny
Leczenie
W leczeniu nowotworów stosuje się metody miejscowe (radioterapia, chirurgia) oraz ogólnoustrojowe (chemioterapia, hormonoterapia, terapia biologiczna).
Leczenie skojarzone
Obecnie w onkologii dominuje leczenie skojarzone, które łączy różne metody w celu efektywnej eliminacji nowotworu.
Psychoonkologia
Psychoonkologia wspiera pacjentów w radzeniu sobie z emocjami związanymi z chorobą, co może korzystnie wpływać na proces zdrowienia.
Dietoterapia
Niedożywienie jest istotnym problemem wśród pacjentów onkologicznych. Odpowiednia dieta może wspierać leczenie i poprawiać stan zdrowia pacjenta.
Obserwacja po leczeniu
Po zakończeniu leczenia konieczna jest obserwacja pacjenta, aby monitorować efekty terapii oraz wykrywać ewentualne nawroty nowotworu.