Modernizm w architekturze
Modernizm to nurt architektoniczny rozwijający się w latach 1910-1980, który odrzucił style historyczne oraz wszelką stylizację. Jego podstawy opierały się na nowej metodzie twórczej, kładącej nacisk na funkcjonalność budynków oraz ich konstrukcję opartą na dostępnych materiałach.
Główne założenia modernizmu
Architekci modernistyczni uznawali funkcjonalność za kluczowy aspekt estetyki budynku. Hasło Form follows function (forma wynika z funkcji) i sentencje Miesa van der Rohe Less is more i Adolfa Loosa ornament to zbrodnia podkreślały minimalistyczne podejście i odrzucenie ornamentów. Wśród najważniejszych manifestów modernizmu wyróżniają się Pięć punktów nowoczesnej architektury Le Corbusiera oraz Karta Ateńska.
Nazwa i historia modernizmu
Nazwa modernizm wywodzi się z francuskiego terminu oznaczającego nowoczesność. Ruch ten rozwijał się niezależnie w różnych krajach, z wpływami inżynieryjnymi i nowymi materiałami, takimi jak stal i żeliwo. Przykłady wczesnych osiągnięć to gmach giełdy w Amsterdamie i hala turbin AEG w Berlinie.
Rozkwit w dwudziestoleciu międzywojennym
Po I wojnie światowej modernizm zyskał na znaczeniu, a architekci tacy jak Le Corbusier, Gropius czy Aalto inspirowali się nowoczesną sztuką. Bauhaus stał się ważnym ośrodkiem dla idei modernizmu, a w miastach powstawały nowe koncepcje urbanistyczne.
Późny modernizm i krytyka
W latach 50. XX wieku modernizm zaczął być krytykowany za swoje technokratyczne podejście, co prowadziło do powstawania nowych prądów architektonicznych. Postmodernizm, który zyskał popularność w USA, zarzucał modernizmowi monotonię i alienację użytkowników.
Neomodernizm i DoCoMoMo
W drugiej połowie lat 80. nastąpił powrót do form modernistycznych, co doprowadziło do potrzeby ochrony ważnych dzieł tego nurtu. Organizacja DoCoMoMo zajmuje się konserwacją architektury modernistycznej, podkreślając, że jej wartość tkwi w ideach i projektach, a nie tylko w fizycznych budynkach.
Cechy architektury modernistycznej
- Funkcjonalność jako kluczowy element estetyki.
- Minimalizm i brak ornamentów.
- Płaskie dachy jako wyraz nowoczesności.
- Przestrzeń jako kontinuum, łącząca wnętrze z otoczeniem.
Urbanistyka modernistyczna
Modernizm w urbanistyce kładł nacisk na zdrowie i wygodę mieszkańców, proponując podział funkcji w miastach oraz tworzenie terenów zielonych jako granic. Skupiano się na doświetleniu i przewietrzaniu pomieszczeń, a osiedla projektowano z myślą o efektywności i estetyce.
Wybrani przedstawiciele modernizmu
Wśród znaczących architektów modernizmu znajdują się Le Corbusier, Ludwig Mies van der Rohe, Walter Gropius, Frank Lloyd Wright i Alvar Aalto, którzy wnieśli istotny wkład w rozwój współczesnej architektury.
