Melkart – Bóg Fenicki
Melkart, znany również jako Baal Melkart, to bóg-opiekun fenickiego Tyru, który pierwotnie był prawdopodobnie bóstwem solarnym. W miarę wzrostu potęgi Fenicji na Morzu Śródziemnym, Melkart zyskał status pana mórz. Z tekstów ugaryckich wynika, że był szczególnie czczony podczas wiosennego święta przebudzenia, co obejmowało obrzędy związane z siewem jęczmienia i winorośli.
Od XIII wieku p.n.e. kult Melkarta zyskał na znaczeniu, a bóstwo stało się częścią triady bogów obok Ela i Asztarte. W czasie fenickiej kolonizacji Afryki, kult Melkarta przeniósł się do Kartaginy, a następnie do kolonii w Hiszpanii, takich jak Kadyks i Kartagena.
Rola w Mitologii i Kulcie
Melkart odgrywał kluczową rolę w corocznych wiosennych świętach fenickich, podczas których umierał i zmartwychwstawał. W mitologii greckiej Melkart (Melikertes) był utożsamiany z Heraklesem. Beocki mit z drugiego tysiąclecia p.n.e. opowiada o wędrówkach Kadmosa, co sugeruje osiedlenie się semickiego plemienia w Beocji oraz zdobycie władzy nad Pelazgami.
W I połowie IX wieku p.n.e. kult Melkarta rozszerzył się na północne królestwo Izraela. Król Achab, pragnąc zintegrować kult Jahwe i Melkarta, pozwolił na rozwój synkretyzmu religijnego, wspierany przez swoją żonę Izebel. Mimo budowy świątyni dla Melkarta i powołania fenickich kapłanów, nowy kult napotkał opór ze strony proroków Eliasza i Elizeusza oraz mieszkańców nazyrejskich, co uniemożliwiło jego dalszy rozwój.
Podsumowanie
Melkart, bóg fenicki związany z Tyrem, przeszedł ewolucję od bóstwa solarnego do pana mórz, stając się kluczową postacią w fenickiej mitologii i obrzędach. Jego kult rozprzestrzenił się w regionie Morza Śródziemnego, a synkretyzm z kultem Jahwe w Izraelu pokazuje wpływy fenickie w religii kananejskiej.
Przypisy
Bibliografia
- М. Элиаде, История веры и религиозных идей, T. 1, От каменного века до элевсинских мистерий, Москва 2002.
