Media – starożytne państwo
Media to starożytne państwo, które powstało na terenach zachodniego Iranu, utworzone przez indo-irańskie plemiona Medów. W szczytowym okresie obejmowało również regiony takie jak Elam, Persydę, Anszan, Baktrię, Urartu oraz część Azji Mniejszej do rzeki Halys. Informacje o Medii pochodzą głównie z asyryjskich i greckich źródeł historycznych.
Powstanie i upadek państwa
Pierwsze wzmianki o plemionach medyjskich datowane są na przełom 837/836 p.n.e., kiedy wojska asyryjskie pod wodzą króla Salmanasara III wkroczyły do gór Zagros. W wyniku asyryjskich ataków zaczęły kształtować się zalążki państwowości wśród Medów. W VII wieku p.n.e. Media była podporządkowana Asyrii, jednak nie udało się jej całkowicie podbić górskich plemion.
Pierwszymi królami Medii byli Dajaukk i Chszatrita, którzy zginęli w walkach z Asyrią. Huwachszatra, ich następca, uwolnił Medów spod panowania Asyrii i Scytów oraz podporządkował inne plemiona irańskie. W 612 p.n.e. Medowie, wspólnie z Babilończykami i Persami, zdobyli Niniwę, kończąc panowanie Asyrii.
Kryzys w państwie medyjskim nastąpił w VI wieku p.n.e. Isztuwegu, następca Huwachszatry, próbował zająć Lidię, a w konflikcie z Persami jego armia przeszła na stronę Cyrusa, co doprowadziło do upadku dynastii medyjskiej.
Współczesne zrozumienie Medii
Państwo medyjskie istniało około 60 lat, zanim zostało pokonane przez Cyrusa II z Persji. Obecnie wiele aspektów tego państwa, takich jak organizacja, struktura społeczna i kultura, pozostaje słabo zbadanych. Niewielka ilość źródeł pisanych oraz archeologicznych, szczególnie w związku z lokalizacją dawnej stolicy Ekbatany, utrudnia badania.
Wewnętrzny kryzys, wynikający z luźnej organizacji plemiennej oraz osiadłego trybu życia króla Astyagesa, przyczynił się do upadku monarchii medyjskiej. Po pokonaniu Astyagesa przez Persów, Medowie nie doświadczyli większych wstrząsów, ponieważ obie grupy miały wspólne korzenie kulturowe i językowe.
W przeszłości Medowie byli postrzegani jako ludzie bez większych osiągnięć, jednak współczesne badania rewizjonują ten pogląd. Media przejęła administracyjny podział z Asyrii, a niektóre terminy, takie jak 'satrapia’, mają swoje korzenie w języku medyjskim.
Bibliografia
- Cotterell A., Cywilizacje starożytne, Łódź 1990.
