Anarchizm metodologiczny
Anarchizm metodologiczny to teoria stworzona przez Paula Feyerabenda, opierająca się na zasadzie wszystko wolno (ang. anything goes). Feyerabend argumentował, że badania naukowe powinny być wolne od wszelkich ograniczeń metodologicznych, co przyczyni się do postępu nauki. Jego zdaniem, przekonanie o istnieniu stałych reguł w nauce jest nie tylko nierealistyczne, ale również szkodliwe, ponieważ prowadzi do większej dogmatyczności i braku elastyczności w badaniach.
W miarę upływu czasu Feyerabend identyfikował się z dadaizmem, twierdząc, że ta forma sztuki jest bardziej otwarta i lekka niż anarchizm. Dadaista, według jego definicji, powinien być gotów do eksperymentowania w obszarach, gdzie tradycyjne metody nie mają zastosowania. Feyerabend podkreślał, że swobodne podejście do eksperymentów powinno być kluczową cechą naukowca.
W polskim przekładzie jego książki Przeciw metodzie, termin anything goes został oddany jako „nic świętego”, co sugeruje pełną dowolność w podejściu do nauki. Inne tłumaczenia obejmują „wszystko ujdzie” oraz „wszystko może się przydać”.
Bibliografia
- Chalmers A. (1997), Feyerabend: anarchistyczna teoria wiedzy, w: tegoż: Czym jest to, co zwiemy nauką, Wrocław.
- Feyerabend P. (1995), Przeciw metodzie: anarchizm metodologiczny, w: Józef Pawlak (red.) Kierunki filozofii współczesnej, Toruń.
- Feyerabend P., Przeciw metodzie, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1996, przekł. Stefan Wiertlewski.
- Kazimierz Jodkowski, Wspólnoty uczonych, paradygmaty i rewolucje naukowe, „RRR” 22, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1990.
