Mamuna – Demon Słowiański
Mamuna, znana również jako mamona, dziwożona czy boginka, to postać demoniczna w wierzeniach dawnych Słowian. Nazwa mamuna pochodzi od czasownika „mamić” i występuje w różnych wariantach regionalnych, m.in. mamuny, mamony, mamóny oraz sibele. Pojęcia te często stosowane są zamiennie, wiążąc się z lokalnymi wierzeniami, w tym z rusałkami.
Etymologia i Nazewnictwo
W literaturze etnograficznej i językoznawczej odnotowano wiele nazw dla mamuny, które mogą wywodzić się z hebrajskiego lub niemieckiego, a także być związane ze średniowiecznymi diabłami. W zależności od regionu, mamuna może być znana także jako Boginka, Czarcicha, Łanucha, Odmienica, czy Siubiela.
Wygląd i Działanie
Mamuny były postrzegane jako dusze kobiet, które zmarły w ciąży lub podczas porodu. Ich wizerunek różnił się w zależności od regionu:
- Półkobiety-półzwierzęta, dzikie kobiety/żony (Słowacja, Czechy).
- Piękne, nagie lub odziane kobiety.
- Czarownice, szczególnie w przekazach górali pienińskich.
Uważano, że mamuny były groźne, ponieważ mogły zamieniać dzieci, szczególnie niemowlęta, które nie były jeszcze ochrzczone. Wierzono, że potrafiły porywać dzieci z pól, a ich działania były związane z określonymi porami roku, takimi jak nów czy zima. W niektórych regionach, jak Łęczyckie, istniało przekonanie, że mamuny mogły zjawiać się w południe.
Ochrona przed Mamuną
Aby chronić się przed mamuną, stosowano różne metody:
- Okadzenie domów ziołem „podróżnika”, co miało działanie ochronne.
- Trzymanie w domu kwiatu dziurawca, znanego również jako „dzwonek” lub „zwonka”.
Wierzono, że czerwona czapeczka na główce dziecka miała chronić przed światłem księżyca, co również miało znaczenie w walce z tym demonem.
