Luminofor – definicja i właściwości
Luminofor to substancja chemiczna, która wykazuje luminescencję. Jego właściwości świetlne mogą się różnić w zależności od rodzaju aktywatora, który dodawany jest w minimalnych ilościach (nawet do 0,0001%). Właściwości te obejmują barwę świecenia, czas poświaty oraz wydajność świetlną i energetyczną.
Wydajność świetlna luminoforu to stosunek jego luminancji do luminancji wzorcowej, wyrażany w procentach. Z kolei wydajność energetyczna to stosunek luminancji do mocy dostarczonej luminoforowi, podawany w kandelach na wat (cd/W). Czas poświaty określa, jak długo luminofor świeci po zaprzestaniu działania czynnika pobudzającego, a jego wartość może sięgać od milisekund do godzin.
Podział luminoforów
Luminofory dzieli się na kilka typów w zależności od czynnika wywołującego świecenie:
- katodoluminofor – świecący pod wpływem bombardowania elektronami;
- elektroluminofor – świecący w zmiennym polu elektrycznym;
- rentgenoluminofor – świecący pod wpływem promieni X;
- luminofor świecący pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.
Rodzaje luminoforów
Luminofory mogą być zarówno organiczne, jak i nieorganiczne. Do organicznych należą m.in. polimery oraz związki takie jak fluoresceina czy eozyna.
W grupie luminoforów nieorganicznych wyróżniamy:
- Siarczki: np. siarczek cynku (ZnS) i siarczek kadmu – charakteryzują się wysoką wydajnością świetlną.
- Tlenosiarczek itru: aktywowany europem, stosowany w telewizji kolorowej jako luminofor czerwony.
- Halofosforany wapnia: mają dobrą wydajność świetlną, aktywowane manganem, wykorzystywane w świetlówkach.
- Wolframian wapnia: aktywowany srebrem, dobry rentgenoluminofor stosowany w rentgenodiagnostyce.
