Łódzki Klub Sportowy – polski wielosekcyjny klub sportowy z siedzibą w Łodzi, założony w 1908 roku, zarejestrowany w roku następnym. Najstarszy istniejący klub Łodzi i jednocześnie jeden z najstarszych polskich klubów sportowych. ŁKS to 23-krotny mistrz Polski w sportach drużynowych. Indywidualnie, ełkaesiacy 6-krotnie zdobywali medale na igrzyskach olimpijskich oraz kilkukrotnie w różnych dyscyplinach na mistrzostwach Europy i świata.
Historia w zarysie
Powstanie klubu
Łódzki Klub Sportowy to wielosekcyjny klub, powstały w 1908 roku. Jego założycielami byli: Henryk Lubawski, Arnold Heiman i Jerzy Hirszberg. Wniosek do Gubernatora Piotrkowskiego o oficjalną rejestrację klubu złożyli 26 lipca 1909 roku Feliks Markus Wasserzug oraz Arnold Fabianow Heiman. Oficjalnej rejestracji dokonano 6 sierpnia, dokonując wpisu do rejestru towarzystw i związków sportowych guberni piotrkowskiej.
Pierwszą sekcją w klubie była piłka nożna, następnie lekkoatletyka i tenis ziemny. Pod koniec lat 20. XX wieku zaczęto uprawiać w ŁKS hokej na lodzie, powołano do życia także sekcję gier sportowych, w skład której wchodziła koszykówka, siatkówka oraz hazena. Wkrótce powstały kolejne: boks, kolarstwo, pływanie itd.
Prekursorzy i założyciele
ŁKS odegrał ważną rolę w kształtowaniu rozwoju fizycznego łodzian, a także – co równie istotne – podejmował działania na rzecz wychowania patriotycznego, zachowania kultury i tożsamości narodowej oraz dążeń niepodległościowych na początku XX wieku. W dwa lata po powołaniu do życia, klub był jednym z założycieli Łódzkiej Piłkarskiej Ligi Sportowej (Lodzer Fussball Verband); pierwsze futbolowe mistrzostwa Łodzi wygrał dwukrotnie w 1912 i 1913. W 1927 ełkaesiacy byli z kolei współtwórcami Polskiej Ligi Piłki Nożnej – co warte podkreślenia, rozegrali pierwszy ligowy mecz w historii polskiego piłkarstwa.
Dwudziestolecie międzywojenne przyniosło szereg sukcesów w grach zespołowych. W latach 1929–1933 ŁKS zdominował niemal wszystkie rozgrywki gier zespołowych w łódzkim okręgu. Do tego hazenistki klubu 3 razy triumfowały w mistrzostwach Polski, siatkarze 2-krotnie, a piłkarze ręczni raz. Ponadto, klub reprezentowała największa liczba zawodników z Łodzi, którzy wystartowali w tym okresie na igrzyskach olimpijskich (6 na 17).
W międzyczasie w ręce klubowych władz oddano tereny pod budowę kompleksu sportowego dla ŁKS. Na terenach tzw. Parku Sportowego powstał stadion z bieżnią lekkoatletyczną. Oprócz tego wybudowano korty tenisowe, basen pływacki, strzelnicę, a także naturalne lodowisko do gry w hokeja.
15 sierpnia 1924 obchodzono jubileusz piętnastolecia istnienia klubu.
Okres PRL
– medalistka igrzysk olimpijskich z 1960]]
Zaraz po zakończeniu II wojny światowej w 1945 klub wznowił swoją działalność. Reaktywowano większość z przedwojennych sekcji. Jednocześnie powołano do życia nowe – w tym: podnoszenie ciężarów, gimnastyka sportowa i artystyczna, szachy oraz zapasy. W 1949 w wyniku reorganizacji sportu w kraju, władze ŁKS były zmuszone do zmiany nazwy (dodano nowy człon „Włókniarz”) oraz barw klubowych (z biało-czerwonych na zielone). Do tradycyjnej symboliki powrócono w 1956.
W 1953 po jedyne w historii mistrzostwo Polski sięgnęli koszykarze. Pięć lat później tytuł najlepszej drużyny w kraju wywalczyli także piłkarze. W 1967 złote medale zawisły także na szyjach koszykarek, które na długie lata stały się krajową potęgą (w sumie 7 tytułów mistrzowskich w tym okresie). Na najwyższym podium krajowych rozgrywek stanęły także siatkarki (1983). Po medale mistrzostw kraju sięgali także zawodnicy innych dyscyplin sportowych. Doczekano się także udanych startów na arenie międzynarodowej, w tym i na igrzyskach olimpijskich, w których prym wiedli lekkoatleci (medal Teresy Ciepły) i hokeiści (aż 7. reprezentantów).
Rozrastała się baza klubowa. W latach 1968–1971 przeprowadzono gruntowną modernizację stadionu. Wybudowano m.in. trybunę, pod którą umieszczono halę sportową mogącą pomieścić ok. 1 tys. widzów. Z obiektu tego korzystały prawie wszystkie halowe sekcje klubu, w tym koszykarskie (kobieca i męska), siatkarska i lekkoatletyczna. Ponadto, zainstalowano sztuczne oświetlenie, wówczas jedno z nielicznych w kraju.
W 1983 obchodzono jubileusz 75-lecia istnienia klubu.
Przełom XX i XXI wieku
Okres przemian ustrojowych pod koniec ubiegłego stulecia sprawił, że klub zaczął popadać w coraz większe kłopoty finansowo-organizacyjne. W 1991 zakończyła swą działalność sekcja hokejowa. W dwa lata później siatkarki po spadku z ekstraklasy zostały wycofane z rozgrywek. Mimo początkowych sukcesów (dwa tytuły w 1995 i 1997), 9-krotne mistrzynie kraju, koszykarki, opuściły ekstraklasę na skutek braku odpowiednich funduszy, a piłkarze – także z podobnych powodów – w 2013 rozpoczęli zmagania ligowe od IV ligi (najniżej w historii).
Rok 2014 okazał się rokiem sukcesów poszczególnych sekcji ŁKS. Awans uzyskali piłkarze, koszykarze oraz siatkarki, które awansowały na zaplecze ekstraklasy.
W latach 2017–2019 piłkarze zanotowali trzy kolejne awanse aż do ekstraklasy. Jeszcze większe sukcesy w tym samym czasie zanotowały siatkarki, które po powrocie do ekstraklasy po 23 latach w 2016, w dwa lata później wywalczyły wicemistrzostwo kraju, a w 2019 po raz drugi w historii Klubu sięgnęły po tytuł mistrzyń Polski.
Klubowy herb
Symbolem nieodzownie związanym z Łódzkim Klubem Sportowym jest tzw. Przeplatanka, która pojawiła się w samych początkach istnienia klubu. Drugim, równie znanym herbem klubu jest biało-czerwono-biała chorągiewka z wypisanymi na niej literami ŁKS. Oba powyższe znaki były przez pewien czas zajęte przez komornika. W zamian za nie niektóre z sekcji łódzkiego klubu używały loga zastępczego (biało-czerwono-biała tarcza z napisem ŁKS i datą powstania – 1908). W 2012 akcjonariuszom klubu udało się odzyskać utracone symbole.
Barwy
* czarno-białe (początki istnienia klubu)
* czerwone (okres dwudziestolecia międzywojennego)
* zielone (lata 50 XX wieku; reorganizacja sportu w Polsce)
* biało-czerwono-białe (dziś)
Historyczne nazwy
* 1908 – Łodzianka
* 1908 – Łódzki Klub Sportowy
* 13.03.1949 – ŁKS Włókniarz (fuzja z Dziewiarskim Klubem Sportowym oraz Stowarzyszeniem Sportowym Włókniarz]
* 1956 – powrót do nazwy ŁKS
Lokale klubowe
* 1910–1914 ul. Szkolna 23 (dziś ul. Mielczarskiego)
* 1918–1919 al. Kościuszki 12
* 1920–1923 ul. Piotrkowska 92
* 1924 ul. Wólczańska 140
* 1927–1930 ul. Piotrkowska 108
* 1931–1933 ul. Piotrkowska 174
* 1934–1936 ul. Piotrkowska 171
* 1937–1938 ul. Piotrkowska 112
* 1939 ul. Pierackiego 5 (dziś ul. Roosevelta)
* 1945–1946 ul. Kościuszki 93
* 1947–1949 ul. Piotrkowska 67
* 1949–1952 ul. Piotrkowska 272
* 1953–1954 ul. Łąkowa 21
* 1955–1962 ul. Zakątna 72
* 1964–1980 ul. Piotrkowska 76
Począwszy od lat 80 XX wieku stała siedziba ŁKS znajdowała się przy al. Unii Lubelskiej 2. Pod koniec 2013 władze klubu i poszczególnych sekcji, w związku z budową nowego stadionu, musiały się z niej wyprowadzić.
Obiekty sportowe
Pierwszym obiektem sportowym ŁKS był plac przy ul. Dzielnej 47 (dziś Narutowicza), następnie przy ul. Srebrzyńskiej 37/39 (1912–1922), a później już teren Parku Sportowego przy al. Unii Lubelskiej 2.
Obiekty ŁKS
* Stadion Miejski Łódzkiego Klubu Sportowego – z obiektu korzystają piłkarze
* Łódź Sport Arena im. Józefa Żylińskiego – z obiektu korzystają siatkarki
Pozostałe obiekty, z których korzystali sportowcy klubu
* hala przy ul. Jerzego – dawna hala boksu, tenisa
* hala przy ul. Zakątnej (obecnie ul. Pogonowskiego) – hala zapaśników, ciężarowców i siatkarek
* boisko przy ul. Ogrodowej – dawne boisko treningowe; obecnie pusty plac
* Pałac Sportowy – w latach 1957–1991 z hali korzystali hokeiści ŁKS; obecnie jest to miejsce rozgrywania meczów koszykarek i siatkarek
* Atlas Arena – w sezonie 2011/2012 z obiektu korzystali występujący wówczas w ekstraklasie koszykarze
Mistrzowie Polski w barwach ŁKS
(przejmuje pałeczkę) pierwszy mistrz Polski w barwach ŁKS]]
W roku 1923 Stefan Kostrzewski zdobył dla Łódzkiego Klubu Sportowego pierwsze mistrzostwo Polski w historii. Tytuł ten wywalczył w lekkoatletyce, w biegu na 5000 m.
Ostatnim, jak dotąd, mistrzem Polski w biało-czerwono-białych barwach była Dominika Misterska-Zasowska, sztangistka, która po złoto w kategorii do 63 kg sięgnęła w 2001.
Indywidualnych mistrzów Polski w historii klubu było kilkudziesięciu. Najwięcej tytułów wywalczyli lekkoatleci. Do rekordzistów należą Artur Partyka (skok wzwyż) i Maria Kwaśniewska (rzut oszczepem, trójbój, pięciobój, skok w dal), którzy zdobywali odpowiednio 14 i 11 złotych medali MP. Oprócz ww. dwójki multimedalistami byli także zapaśnik Tomasz Busse (7 tytułów) oraz kolarz Jerzy Bek (6 tytułów).
Ogółem drużynowych mistrzostw Polski
* piłka nożna: 1958, 1998
* koszykówka żeńska: 1967, 1972, 1973, 1974, 1982, 1983, 1986, 1987, 1995, 1997
* koszykówka męska: 1953
* siatkówka męska: 1931, 1932
* siatkówka żeńska: 1983, 2019, 2023
* piłka ręczna męska: 1939
* hazena żeńska: 1929, 1932, 1933
* boks: 1947, 1948
Olimpijczycy
– dwukrotny medalista olimpijski, najbardziej utytułowany zawodnik ŁKS w jego historii]]
Ełkaesiaków w historii letnich i zimowych igrzysk olimpijskich startowało 23. Pięciu spośród nich przywoziło z tych imprez medale olimpijskie. Jako pierwsza dokonała tego Maria Kwaśniewska, lekkoatletka, która w 1936 zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem. Najbardziej utytułowanym jest inny lekkoatleta, skoczek wzwyż, Artur Partyka, który przywiózł dwa medale (1992 i 1996). Najliczniejszą zaś grupą spośród łódzkich olimpijczyków stanowią hokeiści, którzy w liczbie 7. reprezentowali ŁKS na igrzyskach. Jeden z nich, Jerzy Potz startował 4-krotnie.
; Lista olimpijczyków
* Jerzy Potz – hokeista; 4 starty (1972, 1976, 1980, 1988)
* Artur Partyka – lekkoatleta; 3 starty (1988, 1992 , 1996 )
* Jan Stopczyk – hokeista; 2 starty (1984, 1988)
* Walery Kosyl – hokeista; 2 starty (1972, 1976)
* Wawrzyniec Cyl – piłkarz, 1 start (1924)
* Alfred Reul – kolarz; 1 start (1928)
* Genowefa Kobielska – lekkoatletka; 1 start (1928)
* Władysław Król – hokeista; 1 start (1936)
* Antoni Gałecki – hokeista; 1 start (1936)
* Maria Kwaśniewska – lekkoatletka; 1 start (1936 )
* Roman Kantor – szermierz; 1 start (1936)
* Henryk Szczepański – piłkarz; 1 start (1960) – (w białej koszulce) w trakcie rozgrywania meczu reprezentacji Polski z Węgrami na igrzyskach olimpijskich w Paryżu, w 1924 roku]]
* Teresa Wieczorek – lekkoatletka; 1 start (1960 )
* Lucyna Krawcewicz – lekkoatletka; 1 start (1968)
* Krzysztof Białynicki – hokeista; 1 start (1972)
* Adam Kopczyński – hokeista; 1 start (1972)
* Kazimierz Maranda – lekkoatleta; 1 start (1972)
* Jan Tomaszewski – piłkarz; 1 start (1976 )
* Leszek Kokoszka – hokeista; 1 start (1980)
* Tomasz Busse – zapaśnik; 1 start (1980)
* Elżbieta Stachurska – lekkoatletka; 1 start (1980)
* Mirosław Żerkowski – lekkoatleta; 1 start (1980)
* Tomasz Wieszczycki – piłkarz; 1 start (1992 )
* Roberta Ratzke – siatkarka; 1 start (2020 )
Dotychczasowi prezesi klubu
Na stanowisku prezesa Łódzkiego Klubu Sportowego zasiadało do tej pory (stan na 2014 rok) 28 osób. Najwięcej razy funkcję tę obejmowali Heliodor Konopka oraz Zygmunt Kaźmierczak (po 3). Najdłużej piastował ją pierwszy z ww. dwójki.
Kilku z nich – jak choćby Józef Wolczyński i Zbigniew Antoszewski – na co dzień zajmowało się polityką, piastując odpowiednio funkcje ministra i senatora. Z kolei Eugeniusz Chilarski był pułkownikiem Wojska Polskiego. Wśród prezesów ŁKS byli także jego byli sportowcy jak choćby Heliodor Konopka (piłkarz), Szczepan Miłosz (piłkarz i hokeista), Zdzisław Kwapisz (koszykarz).
, prezes ŁKS w latach 1929–1934]]
Honorowi Członkowie ŁKS
– honorowy członek ŁKS]]
Na liście Honorowych Członków ŁKS znajduje się 51 nazwisk. Jej pierwszymi przedstawicielami (1912) zostali: Maurycy Hertz oraz dwaj Anglicy James Gallaway i Thomas Horrocks, którym klub zawdzięczał m.in. otwarcie pierwszego, historycznego boiska przy ul. Srebrzyńskiej 37/39.
Ostatnim, wybranym do tego grona, był Jan Sobieski (2004), legendarny szewc i wieloletni kierownik grup młodzieżowych w klubie.
Ponadto, wśród przedstawicieli tego zaszczytnego grona znajdują się m.in. Henryk Lubawski, Zenon Sienkiewicz (jedni z założycieli klubu), Heliodor Konopka (wieloletni prezes klubu), Władysław Król i Józef Żyliński (legendarni trenerzy klubu), Maria Kwaśniewska (pierwsza medalistka olimpijska w historii ŁKS), a także były prymas Polski, Józef Glemp.
Piłka nożna
– legendarny trener i sportowiec klubu (piłkarz, hokeista i tenisista ziemny]]
* mistrzostwo Polski (2x): 1958, 1998
* Puchar Polski: 1957
* 3x mistrzostwo Polski do lat 19: 1962, 1983, 1999
* 2x mistrzostwo Polski do lat 17: 1994, 1999
Hokej na lodzie
Sekcja obecnie nie istnieje.
; Sukcesy
* wicemistrzostwo Polski (1 raz): 1946.
* brązowy medal mistrzostw Polski (5 razy): 1947, 1959, 1971, 1979, 1980.
Koszykówka
Sekcja męska
* mistrzostwo Polski: 1953
; Zawodnicy
Sekcja żeńska
* mistrzostwo Polski (9x): 1967, 1972, 1973, 1974, 1982, 1983, 1986, 1995, 1997
; Zawodniczki
Siatkówka
Sekcja żeńska
; Sukcesy
* mistrzostwo Polski: 1983, 2019, 2023. Szerokie i stale rozrastające się grono sympatyków klubu potwierdziło swą znaczącą rolę w kraju w 1932, kiedy to ŁKS wygrał plebiscyt „Przeglądu Sportowego” dla największej liczby kibiców na meczach swojej drużyny w piłkarskiej I lidze (dziś ekstraklasa), za co dostał zegar świetlny firmy Omega.
Piłkarze ŁKS przez wiele lat byli wspierani w znaczącej liczbie przez swych sympatyków zarówno na meczach rozgrywanych u siebie, jak i na wyjeździe. Na decydujący o tytule mistrza Polski pojedynek w 1958 z Górnikiem Zabrze pojechało prawie 10 tysięcy łodzian! W latach 70 XX wieku na mecze ŁKS chodziła rekordowa liczba osób – mecze na odnowionym stadionie, w blasku najnowocześniejszych wówczas jupiterów, oglądało ponad 40 tysięcy ludzi.
W przeszłości kibice licznie odwiedzali także obiekty, w których grali przedstawiciele halowych dyscyplin klubu. Na meczach hokeistów ŁKS w Pałacu Sportowym trybuny mogące pomieścić ok. 9 tys. kibiców z reguły zapełniały się do ostatniego miejsca W 2011 na meczu koszykarzy ŁKS próbowano pobić rekord frekwencji na ligowym meczu halowym w Polsce. Do jego ustanowienia zabrakło niecałe 900 osób (na trybunach zgromadzono 9128 kibiców).
Także dziś, mimo gry w niższych klasach rozgrywkowych kibice wspierają swój klub. Na początku 2014, na przedsezonowej prezentacji piłkarzy w Atlas Arenie – występujących wówczas w IV lidze – przybyło 3 tys. sympatyków. Od 2006 działa tzw. Klub 100, którego celem jest wspieranie finansowo-organizacyjne łódzkiego klubu.
Plebiscyt oraz znani sympatycy klubu
– znany sympatyk ŁKS]]
W latach 70 i 80 XX wieku organizowany był „Plebiscyt Klubu Kibica ŁKS”, na najpopularniejszego i najlepszego sportowca klubu, który został przeprowadzony 7-krotnie. Dwukrotnie wygrał go Jan Tomaszewski, wieloletni golkiper drużyny piłkarskiej. Oprócz niego triumfowali także: Stanisław Terlecki, Marek Dziuba (piłkarze), Walery Kosyl, Leszek Kokoszka (hokeiści) oraz Wojciech Fiedorczuk (koszykarz). Organizacja plebiscytu została przerwana w 1981, po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.
Klub miał i ma nadal liczne grono sympatyków, którzy się z nim utożsamiają. Wśród nich znajdziemy m.in. Aleksego Rżewskiego, pierwszego prezydenta Łodzi po odzyskaniu niepodległości w 1918, Menachema Bornszatjna ps. „Ślepy Maks”, legendarnego łódzkiego gangstera, Ludwika Benoit, Leona Niemczyka, Mariana Łącza, cenionych polskich aktorów, O.S.T.R., znanego rapera, a także poetę Ludwika Jerzego Kerna oraz popularnego pisarza fantasy Andrzeja Sapkowskiego.
Upamiętnienia
W 2008 Poczta Polska wydała okolicznościowe (na 100. rocznicę powstania Łódzkiego Klubu Sportowego) kartę i znaczek pocztowy oraz stempel. Na kopercie znajduje się archiwalne zdjęcie byłego piłkarza klubu, Henryka Szymborskiego, który cieszy się ze zdobytego gola; z kolei na znaczku przedstawione są główne dyscypliny sportowe, które miały lub wciąż mają swoje sekcje w klubie: piłka nożna, hokej na lodzie, koszykówka, tenis i siatkówka.
W Łodzi znajdują się także 4 ulice, których patronami są byli sportowcy ŁKS (olimpijczycy). Uhonorowanymi są: Wawrzyniec Cyl, Antoni Gałecki, Jerzy Potz oraz Władysław Król. Ponadto, podobizna ostatniego z nich znajduje się na fresku „Łódź w pigułce”, na którym pojawiły się 31 najbardziej znane i zasłużone dla miasta osoby.
Przypisy
Linki zewnętrzne
* [http://www.lkslodz.pl/ Oficjalny serwis sekcji piłkarskiej]
* [http://www.lkskm.pl/ Oficjalny serwis sekcji koszykówki mężczyzn]
* [http://siatkalks.pl/ Oficjalny serwis sekcji siatkarskiej]
* [http://www.lksfans.pl/ Serwis kibiców ŁKS]
* [https://www.facebook.com/lkslodz/ Oficjalna strona w serwisie Facebook]
Kategoria:Polskie wielosekcyjne kluby sportowe
Kategoria:Polskie kluby podnoszenia ciężarów
Kategoria:Polskie kluby zapaśnicze
