Reklama

Literatura bułgarska

Literatura bułgarska odnosi się do piśmiennictwa tworzonego w języku bułgarskim od wczesnego średniowiecza, obejmującego także teksty protobułgarskie pisane po grecku.

Reklama

Średniowiecze

W okresie panowania chanów protobułgarskich (VII–IX wiek) powstały inskrypcje protobułgarskie, które są uznawane za wczesne teksty literackie. W drugiej połowie IX wieku dzięki pracy Konstantyna Cyryla i Metodego rozwija się bułgarska literatura, a w miastach Presław i Ochryda pojawiają się ważne ośrodki piśmiennictwa, gdzie tworzono przekłady ksiąg cerkiewnych i oryginalne dzieła.

Najważniejsi twórcy tego okresu: Konstantyn Presławski, Kliment Ochrydzki, Czernorizcza Chrabrego.

Po podboju przez Bizancjum w 1018 r. literatura bułgarska przeżywa kryzys, jednak odrodzenie następuje u schyłku XII wieku z powstaniem tyrnowskiej szkoły piśmiennictwa.

Reklama

XIV–XVIII w.

Podbój turecki (1396) miał negatywny wpływ na rozwój literatury. Tematyka religijna dominowała, a twórczość świecka była rzadkością. W XVI wieku pojawiły się nowe hagiografie, natomiast w XVII i XVIII wieku rozwijano damaskiny jako zbioru różnorodnych tekstów.

Odrodzenie narodowe (1762–1878)

W XVIII wieku wzrosła narodowa świadomość Bułgarów. Kluczowe dzieła tego okresu to Słowianobułgarska historia Paisjusza Chilendarskiego oraz Kiriakodromion Sofroniusza Wraczanskiego. Rozwijała się także świecka literatura, a wiersze i proza inspirowały się folklorem.

Literatura (1878–1918)

Po odzyskaniu niepodległości nastąpił rozwój realistycznej poezji i prozy, z głównym nurtem reprezentowanym przez Iwana Wazowa. Przeciwstawiali mu się moderniści, którzy dążyli do nowoczesności w literaturze.

Okres międzywojenny (1918–1944)

W latach 20. XX wieku pojawił się nurt ekspresjonistyczny, a także diabolizm. Literatura zaangażowana podejmowała tematy społeczne i rewolucyjne, a wśród autorów wyróżniali się Christo Smirnenski i Nikoła Wapcarow.

Okres powojenny (1944–1989)

Po 1944 roku literatura stała się narzędziem propagandy socjalistycznej, ograniczającą wolność twórczości. Mimo to, niektórzy pisarze, jak Emil Stanew, tworzyli dzieła wyłamujące się z tego nurtu.