Kurdowie – Naród i Historia
Kurdowie to naród indoeuropejski, zamieszkujący głównie krainę Kurdystan, która obejmuje tereny Turcji, Iraku, Iranu i Syrii. Ich populację na Bliskim Wschodzie szacuje się na około 27 milionów, chociaż dokładne dane są trudne do ustalenia z powodu migracji i polityki państw wobec Kurdów. W Turcji żyje około 15 milionów Kurdów, w Iranie do 8 milionów, a w Iraku około 5 milionów. Kurdowie dążą do utworzenia własnego państwa, jednak ich aspiracje są często tłumione przez państwa, w których zamieszkują.
Pochodzenie
Kurdowie mają korzenie sięgające starożytności. Jedna z teorii sugeruje, że wywodzą się od Medów, którzy obalili imperium asyryjskie. W 1921 roku proklamowali Królestwo Kurdystanu, jednak po odkryciu złóż ropy w regionie ich aspiracje niepodległościowe zostały stłumione, a teren podzielono między Turcję, Persję, Irak i Syrię w 1923 roku.
Walka o niepodległość
W Turcji
W Turcji Kurdowie byli traktowani jako „Turcy górscy”, z zakazem używania języka kurdyjskiego oraz praktykowania tradycyjnych świąt. W odpowiedzi na represje miały miejsce powstania w latach 1925, 1930 i 1936. W latach 70. XX wieku powstała Partia Pracujących Kurdystanu (PKK), która rozpoczęła zbrojną walkę z rządem tureckim w 1984 roku. W 1999 roku lider PKK, Abdullah Öcalan, został ujęty i skazany na dożywocie, co wpłynęło na dalsze losy Kurdów w Turcji.
W Iranie
W 1946 roku irańscy Kurdowie proklamowali Republikę Kurdyjską, która została brutalnie stłumiona przez armię irańską. Przywódcy ruchu kurdyjskiego zostali straceni, a Kurdowie musieli wycofać się do Iraku.
W Iraku
W Iraku Kurdowie od lat 20. XX wieku angażowali się w walki o autonomię. Powstania w 1946 roku oraz kolejne konflikty w latach 70. i 80. XX wieku prowadziły do wielu ofiar, w tym brutalnej operacji Al-Anfal w 1988 roku, podczas której zginęło od 50 do 200 tysięcy Kurdów. Po rewolucji w 2013 roku Kurdowie w Iraku uzyskali autonomię, co zostało oficjalnie ogłoszone w 2014 roku.
Kurdowie w diasporze
- Szwecja: Około 70-100 tysięcy Kurdów.
- Finlandia: Około 15 tysięcy Kurdów.
Kurdowie, mimo braku własnego państwa, pozostają aktywni w dążeniu do samostanowienia i zachowania swojej kultury.
