Krosno mechaniczne
Krosno mechaniczne to urządzenie tkackie, które powstało na bazie krosna ręcznego, wprowadzając napęd mechaniczny oraz synchronizując różne mechanizmy. Pierwsze krosna miały zbiorowy napęd transmisyjny, a z czasem zostały wyposażone w indywidualny napęd elektryczny.
Synchronizacja mechanizmów
Fundamentem pracy krosna mechanicznego jest synchronizacja trzech głównych mechanizmów:
- Mechanizm bidłowy: Obejmuje ruch bidła w dwóch położeniach:
- PMPB – przednie martwe położenie (0°), przesmyk zamknięty.
- TMPB – tylne martwe położenie (180°), przesmyk w pełni otwarty.
- Mechanizm czółenka: Ruch czółenka w trzech fazach:
- Początek ruchu (70°).
- Przelot czółenka (70° do 285°).
- Postój czółenka (285° do 360° oraz 0° do 70°).
- Mechanizm nicielnic: Obejmuje cztery fazy ruchu:
- Przesmyk zamknięty (0°).
- Otwieranie przesmyku (0° do 120°).
- Postój nicielnic (120° do 240°).
- Zamykanie przesmyku (240° do 360°).
Kąty te są mierzone na wale głównym krosna i mogą się nieznacznie zmieniać w zależności od obrotów, szerokości tkaniny oraz rodzaju przędzy.
Historia
Pierwsze krosno mechaniczne zostało skonstruowane przez angielskiego pastora Edmunda Cartwrighta w 1786 roku. Było to urządzenie drewniane z krzywkowym mechanizmem nicielnicowym i przerzutowym. Wspólny napęd dla mechanizmów stałoodcinkowych pozostał w użyciu do dzisiaj. Cartwright wprowadził również urządzenie do klejenia osnowy, co przyczyniło się do dalszego rozwoju technologii tkackiej.
Rozwój i aktualny stan
W miarę upływu lat krosna mechaniczne przeszły szereg ulepszeń, co zwiększyło ich wydajność. Mimo wprowadzenia bardziej zaawansowanych krosien automatycznych w latach 90. XIX wieku, krosna mechaniczne były wykorzystywane w Polsce aż do lat 50. XX wieku. Obecnie krosna bezczółenkowe, które generują znacznie mniej hałasu, wypierają tradycyjne krosna czółenkowe, znane z wysokiego poziomu hałasu podczas pracy.
W obliczu postępu technologicznego, krosna mechaniczne stają się coraz mniej popularne, ustępując miejsca nowoczesnym rozwiązaniom w przemyśle tkackim.
