Kirkut – Cmentarz Żydowski w Polsce
Kirkut, zwany również kierkow, kierchol czy kirchol, to termin odnoszący się do cmentarzy żydowskich, szczególnie w Galicji. Nazwa ta wywodzi się z niemieckiego słowa „Kirchhof”, które oznacza cmentarz przykościelny, jednak Żydzi rzadko używali tego określenia, preferując terminy w jidysz.
Pochodzenie nazwy
Nazwa „Kirkut” ma swoje korzenie w niemieckim „Kirchhof”, które składa się z dwóch części: „Kirche” (kościół) oraz „Hof” (otoczenie). Istnieje również teoria, że wyraz ten pochodzi z dialektu niemieckiego, w którym „Kirchkot” oznacza „błoto cmentarne”. W hebrajskim cmentarze nazywane są różnymi terminami, takimi jak:
- בית עולם bejt olam – „dom świata”
- בית חיים bejt chajim – „dom życia” (eufemizm)
- בית קברות bejt kwarot – „dom grobów”
- בית עלמין bejt almin – „dom wieczności”
Historia
W Polsce Żydzi uzyskali przywileje dotyczące ochrony cmentarzy na mocy statutu kaliskiego z 1264 roku. Pierwszy cmentarz żydowski w Kaliszu, obecnie znany jako stary kirkut, został założony w 1287 roku. W judaizmie cmentarze są nienaruszalne, a nagrobki pozostają w stałym miejscu, co różni się od praktyk chrześcijańskich, gdzie groby mogą być naruszane. Cmentarze żydowskie muszą być lokalizowane poza miastem.
Galeria
W Polsce znajduje się wiele znanych cmentarzy żydowskich, w tym:
- Cmentarz żydowski w Częstochowie
- Płyty nagrobne we Wrocławiu (ul. Ślężna)
- Lapidarium w Kamiennej Górze
- Nowy cmentarz żydowski w Lublinie
- Cmentarz żydowski w Lesku
- Macewy w Kołobrzegu
- Cmentarz żydowski w Szprotawie (XIX w.)
Kirkuty stanowią ważny element kultury i historii Żydów w Polsce, odzwierciedlając ich tradycje i przekonania religijne.
