II Powstanie Śląskie
II Powstanie Śląskie miało miejsce od 19 do 25 sierpnia 1920 roku. Celem powstania było usunięcie niemieckich organów bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego oraz utworzenie mieszanej policji polsko-niemieckiej. Było to jedno z pięciu udanych polskich powstań, obok powstań wielkopolskich, powstania sejneńskiego oraz III powstania śląskiego.
Przyczyny powstania
Przed wybuchem powstania narastały napięcia na Górnym Śląsku, m.in. poprzez:
- Wiece protestacyjne ludności polskiej przeciwko niemieckiemu terroryzmowi, które miały miejsce 25 kwietnia 1920 roku.
- Ataki niemieckich bojówek na polskie pochody świętujące Konstytucję 3 maja.
- Strajk szkolny młodzieży domagającej się równouprawnienia języka polskiego w szkołach.
- Atak niemieckich bojówek na Polskie Komisariaty Plebiscytowe w maju 1920 roku.
- Incydent z 17 sierpnia, gdy niemieckie bojówki zaatakowały siedzibę Międzysojuszniczej Komisji, co doprowadziło do śmierci polskiego lekarza.
Przebieg powstania
Powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku, po wezwaniu do walki przez Wojciecha Korfantego. Dowództwo Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, kierowane przez Alfonsa Zgrzebnioka, zorganizowało działania bojowe w pięciu okręgach wojskowych. Powstańcy szybko opanowali teren powiatu pszczyńskiego oraz inne miejscowości, takie jak Szopienice, Mikołów czy Bytom.
Powstańcy nie atakowali większych miast, w których stacjonowały wojska alianckie, aby uniknąć eskalacji konfliktu. Rząd polski w Warszawie nie udzielił wsparcia powstaniu z powodu kontrofensywy przeciw Armii Czerwonej.
Zakończenie powstania
Powstanie zakończono 25 sierpnia 1920 roku, gdy Międzysojusznicza Komisja Rządząca nakazała rozwiązanie niemieckiej Sicherheitspolizei. Po powstaniu wprowadzono mieszane jednostki policji plebiscytowej, a Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska oficjalnie została rozwiązana.
Upamiętnienie
- Napis na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie: „KATOWICE 19 VIII 1920”.
- Pomnik Powstańców Śląskich w Wodzisławiu Śląskim z datą 1920.
- W 2012 roku powstało Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach.
Filmy
- Sól ziemi czarnej, reż. Kazimierz Kutz, premiera: 6 marca 1970.