„`html
Kaława – Informacje ogólne
Kaława to wieś sołecka w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz. Miejscowość znajduje się przy dawnej drodze krajowej nr 3 (E65). W latach 1945–1954 była siedzibą gminy Kaława, a w latach 1954–1972 siedzibą władz gromady. Administracyjnie należała do województwa gorzowskiego w latach 1975–1998.
Historia
Kaława ma średniowieczne korzenie i istnieje co najmniej od XIII wieku. Po raz pierwszy została wymieniona w dokumentach w 1236 roku pod nazwą „Colva”. W 1257 roku książę Przemysł I przekazał wieś klasztorowi cystersów w Paradyżu, przyznając jej immunitet i prawo lokacji na prawie niemieckim.
W drugiej połowie XIII wieku zbudowano murowany kościół, a w XV wieku Kaława stała się siedzibą parafii. W 1460 roku król Kazimierz Jagiellończyk ustalił zasady ciężarów i robocizny dla wsi klasztornych, w tym Kaławy. W XVI wieku wieś miała 25 śladów kmiecych, a mieszkańcy byli zobowiązani do różnych świadczeń na rzecz zamku w Międzyrzeczu.
W 1655 roku kościół został zniszczony przez Szwedów, odbudowano go w latach 1668–1669, a w XVIII wieku znowu spłonął. Odbudowa w stylu barokowym miała miejsce z inicjatywy opata Józefa Górczyńskiego.
Po rozbiorach Polski Kaława znalazła się w zaborze pruskim, a dobra kościelne zostały znacjonalizowane w 1796 roku. W 1860 roku po pożarze wyremontowano kościół, a w 1909 roku wybudowano linię kolejową z Międzyrzecza do Toporowa.
Zabytki
W Kaławie znajdują się następujące zabytki wpisane do wojewódzkiego rejestru:
- Kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja, murowany z lat 1668–1699, z XIX-wieczną przebudową.
- Obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, z lat 1934–1945, w tym:
- schrony bojowe: Pz.W. nr: 716, 716a, 719, 720
- cztery kopuły pozoracyjne
- stanowisko bojowe nr 717, murowane z 1939 roku
„`
