Jan I Luksemburski
Jan I Luksemburski (ur. 10 sierpnia 1296, zm. 26 sierpnia 1346) był hrabią Luksemburga, królem Czech oraz tytularnym królem Polski. Jego panowanie charakteryzowało się intensywną działalnością polityczną zarówno w Czechach, jak i w Polsce oraz Rzeszy Niemieckiej.
Młodość i koronacja
Był synem cesarza Henryka VII. W młodości miał silne powiązania z kulturą francuską. Po małżeństwie z Elżbietą, córką Wacława II, został koronowany na króla Czech w 1311 roku. Po śmierci ojca nie zdołał uzyskać poparcia elektorów na cesarza, co doprowadziło do wyboru Ludwika IV Wittelsbacha.
Polityka w Rzeszy
Jan poparł Ludwika IV w rywalizacji o tron niemiecki. W 1341 roku rozpoczął konflikt z cesarzem, dotyczący małżeństwa jego syna z hrabiną Małgorzatą Maultasch. Dzięki wsparciu papieża i niemieckich książąt, Jan przyczynił się do detronizacji Ludwika IV w 1346 roku.
Polityka w Polsce
Jan używał tytułu króla Polski, jednak jego pretensje dotyczyły głównie Wielkopolski i Pomorza. W 1327 roku podjął działania mające na celu odzyskanie polskiego dziedzictwa, jednak koronacja Władysława Łokietka w 1320 roku uniemozliwiła mu to. W wyniku konfliktów z Łokietkiem, Jan złożył hołd od śląskich książąt.
Wsparcie dla Krzyżaków
Jan wspierał Zakon Krzyżacki, co doprowadziło do konfliktu z Łokietkiem. W 1329 roku zawarł z Krzyżakami układ, nadając im Pomorze Gdańskie i podbijając Mazowsze, co umocniło jego pozycję.
Stosunki z Kazimierzem Wielkim
W 1335 roku Kazimierz Wielki wykupił czeskie prawa do korony polskiej za 20 tysięcy kop groszy. Pokój umocniono planowanym małżeństwem, jednak Kazimierz nie przyjął propozycji, co doprowadziło do nowego konfliktu, w którym Jan oblegał Kraków w 1345 roku.
Polityka w Czechach i Włoszech
Jan rzadko przebywał w Czechach, skupiając się na polityce włoskiej, gdzie utworzył quasi-państwo w Lombardii. Jego syn Karol nie zdołał utrzymać władzy po jego wyjeździe.
Schyłek życia
Pod koniec życia Jan prawie całkowicie oślepł. Zginął w bitwie pod Crécy w 1346 roku, walcząc po stronie Francji.
Żony i dzieci
Jan miał dwie żony: Elżbietę i Beatrycze, z którymi miał liczne dzieci, w tym Karola IV i Wacława I.
Dzieje pośmiertne
Jan został pochowany w klasztorze Altmünster w Luksemburgu. Jego szczątki przeszły skomplikowaną historię pośmiertną, zanim ostatecznie znalazły się w katedrze w Luksemburgu w 1946 roku.
