Humanizm renesansowy
Humanizm renesansowy to kluczowy prąd intelektualny epoki renesansu, który zrodził się w XV wieku we Włoszech, mając swoje korzenie już w XIV wieku. Jego głównym celem było odrodzenie wiedzy o literaturze i językach klasycznych. Warto zaznaczyć, że humanizm renesansowy nie powinien być mylony z humanitaryzmem ani współczesnymi formami humanizmu, takimi jak egzystencjalizm czy personalizm.
Geneza nazwy
Termin „humanizm” został wprowadzony w XIX wieku przez niemieckiego uczonego Friedricha Immanuela Niethammera, który odnosił się do wykształcenia literackiego opartego na znajomości łaciny i greki. Pojęcie to wywodzi się z rzymskiego „cultus atque humanitas”, analizowanego przez Cycerona, który stał się duchowym patronem humanistów.
Charakterystyka
Humanizm był dominującym nurtem renesansu, który odróżniał tę epokę od średniowiecza. Rozwinął się we Włoszech, szczególnie we Florencji, zyskując popularność w XV i XVI wieku. Dwie kluczowe cechy humanizmu to:
- Fascynacja kulturą starożytnej Grecji i Rzymu.
- Antropocentryzm – stawianie człowieka w centrum zainteresowania.
Humanizm przyczynił się do odnowy badań nad klasyczną łaciną i greką, co miało istotny wpływ na rozwój nauki, filozofii, poezji i sztuki. Wprowadził też pojęcie „człowieka renesansu”, który rozwijał swoje talenty w różnych dziedzinach, dążąc do pełni człowieczeństwa.
Humanizm podkreślał znaczenie indywidualizmu, godności i wolności człowieka, promując rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny. Naciskał na harmonię społeczną oraz wartość ludzkiego rozumu i wiedzy. Przeciwstawiał się teocentryzmowi średniowiecza, odwołując się do idei starożytnych. Kluczowe hasła humanizmu, takie jak „Człowiek jest miarą wszechrzeczy” (Protagoras) oraz maksyma z utworu Terencjusza „Człowiek jest istotą społeczną”, podkreślają jego istotę.
Reprezentanci
Wśród znanych przedstawicieli humanizmu renesansowego znajdują się:
- Erazm z Rotterdamu
- Thomas More
- François Rabelais
- Petrarka
- Giovanni Pico della Mirandola
- Leonardo da Vinci
Bibliografia
Zapraszamy do zgłębiania tematu poprzez dostępne źródła i publikacje na temat humanizmu renesansowego.
Linki zewnętrzne
- [https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/humanism-renaissance/v-1 Humanism, Renaissance], Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-12].
