Hermafrodyt w mitologii greckiej
Hermafrodyt (gr. Hermaphróditos, łac. Hermaphroditus) to dwupłciowa postać w mitologii greckiej, syn Hermesa i Afrodyty. Jego historia opisana przez Owidiusza w „Metamorfozach” przedstawia go jako pięknego młodzieńca, który podczas kąpieli w źródle zamieszkałym przez nimfę Salmakis, wzbudził jej namiętność. Wobec braku odwzajemnienia uczucia, nimfa porwała go i połączyła w jedną istotę, co spowodowało, że stał się obojnakiem. Legenda mówi, że każdy, kto kąpał się w tym jeziorze, stawał się obojnakiem.
Hermafrodyt w literaturze antycznej
Hermafrodyt często pojawia się w kontekście kultu Afrodyty i jest wymieniany w dziełach takich jak „Charaktery” Teofrasta oraz „Biblioteka historyczna” Diodora Sycylijskiego. Niektórzy uznawali go za bóstwo, inni za stworzenie dwupłciowe, które miało dar przepowiadania przyszłości. W literaturze antycznej jego postać była komentowana przez takich autorów jak Lukian z Samosat i Auzoniusz. W XVII wieku Francis Beaumont stworzył na podstawie wersji Owidiusza poemat „Salmacis and Hermaphroditus”.
Hermafrodyt w sztuce klasycznej
Początkowo Hermafrodyt miał niewielkie znaczenie kultowe, jednak zyskał popularność w sztuce helleńskiej. Jego wizerunek, m.in. w rzeźbie Poliklesa z Aten, przedstawiającej „Śpiącego Hermafrodytę”, był często kopiowany, w tym w paryskim Luwrze. W sztuce klasycznej postać ta była często związana z orszakiem Dionizosa.
