Helena Dąbczańska
Helena Dąbczańska (1863-1956) była polską kolekcjonerką książek i dzieł sztuki, a także ofiarodawczynią wielu wartościowych zbiorów dla polskich muzeów. Urodziła się we Lwowie jako córka adwokata Antoniego Dąbczańskiego i Natalii z Laskiewiczów. Po śmierci męża, Włodzimierza Budzynowskiego, przez pewien czas używała obu nazwisk, jednak później wróciła do panieńskiego.
Pasja kolekcjonerska
Dąbczańska zyskała uznanie dzięki swojej pasji kolekcjonerskiej. Jej zbiory obejmowały:
- liczne książki, w tym inkunabuły
- ryciny, rysunki i obrazy artystów polskich i zagranicznych
- ikony, ceramikę, tkaniny i meble
W swojej willi we Lwowie prowadziła prywatne muzeum, które stało się miejscem spotkań lwowskiej elity. Zorganizowała również dwie wielkie wystawy tkanin i rzemiosła artystycznego z epoki biedermeieru.
Ofiary dla muzeów
Dąbczańska planowała przekazać najcenniejsze zbiory narodowi polskiemu, jednak ostatecznie ofiarowała je:
- Muzeum Narodowemu w Krakowie
- Muzeum Techniczno-Przemysłowemu w Krakowie
- Muzeum Etnograficznemu w Krakowie
- Muzeum im. Jana III we Lwowie
W 1909 roku podarowała obrazy lwowskich malarzy do Galerii Obrazów, a w 1922 roku kolekcję dzieł biedermeierowskich do Muzeum Narodowego w Lwowie.
Huculszczyzna i kolekcja etnograficzna
Dąbczańska była zafascynowana Huculszczyzną i ratowała zabytki cerkiewne, które groziły zniszczeniem. W 1911 roku ofiarowała swoją bogatą huculską kolekcję do Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W 1920 roku, po przeniesieniu się do Krakowa, przekazała kolejne cenne zbiory.
Życie po wojnie
W 1939 roku Dąbczańska na krótko wróciła do Lwowa, ale po wojnie, w wyniku przymusowych wysiedleń, osiedliła się w Krakowie, gdzie zmarła w zakładzie Helclów.
