Godność człowieka
Godność człowieka to poczucie własnej wartości i zasługujący na szacunek status, który wyraża się w pragnieniu uznania przez innych. Godność ma dwoisty charakter: osobową, przynależną każdemu człowiekowi, oraz osobowościową, zależną od osiągnięć i rozwoju moralnego jednostki. Jest kluczowym elementem etyki rozwoju.
Filozoficzne aspekty godności
W kontekście filozoficznym, godność człowieka (łac. dignitas hominis) jest istotnym zagadnieniem antropologii. W różnych epokach i tradycjach pojawiały się różnorodne definicje godności. W starożytnej Grecji godność często łączono z przynależnością do arystokracji, a Arystoteles definiował ją jako cnotę. W filozofii chrześcijańskiej godność wynika z faktu, że człowiek jest stworzony „na obraz i podobieństwo Boga”. Immanuel Kant podkreślał, że człowiek powinien być celem samym w sobie, a nie środkiem do celu.
Godność w polskim prawie
Polska Konstytucja uznaje przyrodzoną godność człowieka jako niezbywalne źródło wolności i praw. Zgodnie z art. 30, jest ona nienaruszalna i stanowi fundament całego systemu prawnego. W Kodeksie cywilnym, godność jest dobrem osobistym, a w Kodeksie karnym naruszenie jej może być traktowane jako przestępstwo. Sąd Najwyższy definiuje godność jako wewnętrzne przekonanie o moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych.
Godność w prawie międzynarodowym
- Karta praw podstawowych UE – uznaje godność ludzką i wymienia prawa do życia oraz integralności cielesnej.
- Powszechna deklaracja praw człowieka – stwierdza, że wszyscy ludzie rodzą się równi pod względem godności i praw.
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych – wymaga poszanowania godności każdej osoby pozbawionej wolności.
Nauczanie Kościoła katolickiego
W nauczaniu Kościoła katolickiego, godność człowieka jest fundamentalna. Bóg stworzył człowieka na swój obraz, co nadaje mu wyjątkową wartość. Zasada godności ludzkiej została potwierdzona w deklaracji Dignitatis humanae, która podkreśla prawo do wolności religijnej.
