Gmerk – Znak Osobisty i Rodzinny
Gmerk (niem. Gemerk) to osobisty i rodzinny znak umieszczany na pieczęciach, przedmiotach użytkowych oraz w budowlach, pełniący funkcję sygnatury autora. W początkach swojej historii gmerk miał formę stylizowanych kresek lub symboli, które rzemieślnicy, tacy jak garncarze czy kamieniarze, stosowali do oznaczania swoich wyrobów.
Historia i Zastosowanie
W starożytnej Grecji gmerk był umieszczany na kamiennych elementach budowlanych, co miało na celu ułatwienie ich montażu. Od połowy XII wieku znaki te zaczęły być używane przez warsztaty budowlane. Z biegiem czasu gmerk przeszedł proces heraldyzacji, stając się herbem mieszczańskim, który różnił się od herbu szlacheckiego brakiem korony rangowej oraz różnym typem hełmu. Niekiedy herb mieszczański mógł stać się szlacheckim na skutek nobilitacji.
W Polsce gmerki pojawiły się w XV wieku, a ich użycie zanikło w XVIII wieku. Znaki te były umieszczane na tłokach pieczętnych, sygnetach oraz na przedmiotach rzemieślniczych, często stosowanych przez mieszczan. Gmerki jako znaki własnościowe wykorzystywane były również przez różne grupy społeczne, takie jak ludy pasterskie, bartnicy czy rybacy. Kształt gmerków bywał niekiedy dziedziczny w linii prostej.
Podsumowanie
Gmerk był istotnym elementem dziedzictwa kulturowego, łączącym rzemiosło z heraldyką. Choć jego stosowanie zanikło, pozostaje ważnym świadectwem historii znaków osobistych i rodzinnych.
