Edward Sapir
Edward Sapir (1884-1939) był amerykańskim filologiem germańskim, antropologiem i językoznawcą, znanym przede wszystkim z prac nad językiem i jego wpływem na postrzeganie rzeczywistości. Urodził się w Lęborku, a swoją karierę naukową związał z Franza Boasa, będąc jednym z przedstawicieli amerykańskiego strukturalizmu w językoznawstwie.
Hipoteza Sapira-Whorfa
Wraz ze swoim uczniem Benjaminem Lee Whorfem, Sapir współtworzył hipotezę, która sugeruje, że każdy język kształtuje specyficzny sposób postrzegania rzeczywistości przez jego użytkowników. Hipoteza ta miała znaczący wpływ na rozwój badań nad związkiem między językiem a myśleniem.
Kluczowe osiągnięcia w językoznawstwie
Sapir wprowadził wiele istotnych pojęć w językoznawstwie, w tym:
- Fonem: Określał go jako idealną jednostkę dźwiękową, rozpoznawalną przez użytkowników danego języka mimo różnic w jego realizacji.
- Morfofonem: Zdefiniował jako grupę fonemów, które zmieniają się w różnych kontekstach morfemicznych.
W swoich badaniach wyróżnił sześć procesów gramatycznych:
- szyk wyrazów,
- kompozycja (tworzenie złożeń),
- afiksacja (dodawanie przedrostków i przyrostków),
- wewnętrzna modyfikacja (zmiany w obrębie rdzenia wyrazu),
- reduplikacja (powtórzenie wyrazu dla wyrażenia liczby mnogiej),
- zróżnicowanie akcentuacyjne (zmiana akcentu dla zmiany kategorii gramatycznej).
Wyróżnił także cztery główne typy pojęć w języku:
- konkretne (wyrażane przez rdzeń wyrazu),
- derywacyjne (wyrażane przez afiksy),
- konkretno-relacyjne (np. rodzaj i liczba),
- czysto relacyjne (związane z fleksją).
Wpływ na lingwistykę kognitywną
Prace Sapira i Whorfa położyły podwaliny pod rozwój lingwistyki kognitywnej, badającej związki pomiędzy językiem a postrzeganiem świata. Sapir był także pierwszym dyrektorem wydziału badań lingwistycznych w International Auxiliary Language Association w latach 1930-1931.
Jego osiągnięcia w dziedzinie językoznawstwa i antropologii miały dalekosiężny wpływ na rozwój tych nauk, czyniąc go jedną z kluczowych postaci XX wieku w tych dziedzinach.
