Czulent – tradycyjna potrawa żydowska
Czulent (jid. טשאָלנט, czolnt) to tradycyjny gulasz mięsno-warzywny, charakterystyczny dla kuchni żydowskiej, przygotowywany na szabat. Jest to potrawa duszona przez długi czas, co nadaje jej wyjątkowy smak i aromat.
Składniki czulentu
Podstawowe składniki czulentu to:
- koszerne mięso (zwykle tłusta wołowina)
- fasola (często ciecierzyca)
- cebula
- kasza jęczmienna lub jaglana
- rosół oraz przyprawy (sól, pieprz, papryka)
W niektórych przepisach można znaleźć również jaja na twardo lub knedle. Czulent jest pieczony w piekarniku, co pozwala mu zbrązowieć i uzyskać odpowiednią konsystencję. Podawany jest na nagrzanym talerzu.
Przygotowanie czulentu
Ze względu na szabatowy zakaz gotowania, czulent przygotowuje się zazwyczaj dzień wcześniej, przed zachodem słońca. Dawniej, w małych miasteczkach żydowskich, czulent często przynoszono do piekarni, gdzie duszono go w ciepłym piecu chlebowym, w specjalnym naczyniu zwanym „szabaśnik”.
Pochodzenie nazwy
Źródłosłów i pochodzenie nazwy „czulent” nie są do końca jasne. Istnieje kilka teorii, w tym:
- Hebrajskie słowo szeulim, oznaczające „przenocować”
- Francuskie chaud, czyli „gorący”
- Jidyszowe połączenie słów Schule (szkoła) i Ende (koniec), co odnosi się do spożywania czulentu po powrocie z bożnicy
Literatura i źródła
W celu dalszego zgłębienia tematu, polecamy lekturę:
- Maciej E. Halbański, Leksykon sztuki kulinarnej, Wydawnictwo „Watra”, 1987
- Maria Różycka, Kuchnia żydowska, Wydawnictwo „Tenten”, 1991
Dodatkowo, warto zapoznać się z materiałami wideo, takimi jak Tajemnice czulentu: jak ugotować prawdziwy czulent, dostępnym na platformach internetowych.
