Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem
Obraz olejny autorstwa Jana Matejki przedstawia Mikołaja Kopernika podczas obserwacji nieba z wieży katedralnej we Fromborku. Dzieło jest częścią zbiorów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Historia powstania obrazu
Obraz został namalowany z okazji 400. rocznicy urodzin Kopernika, obchodzonej w 1873 roku. Prace nad nim rozpoczęły się w 1871 roku i obejmowały studia w Bibliotece Jagiellońskiej oraz Gabinecie Archeologicznym. Na etapie przygotowawczym powstały dwa szkice olejne: jeden w Muzeum Narodowym w Krakowie, a drugi w Princeton.
Prezentacja obrazu miała miejsce 19 lutego 1873 roku w sali rady miejskiej. Wstęp był bezpłatny dla uczniów szkół publicznych, a dochody z późniejszych biletów Matejko przeznaczył na wystawy artystyczne. Dziennik „Czas” ogłosił zamiar zakupu obrazu dla Akademii Umiejętności, a Matejko wycenił go na 12 tysięcy guldenów. Obraz został ostatecznie podarowany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu przez grono obywateli.
Przechowywanie i losy obrazu
Po wojnie obraz wrócił do Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie był przechowywany. Został ukryty podczas II wojny światowej, a po odnalezieniu przez Niemców, zmagazynowany w Akademii Górniczej. Po wojnie powrócił do uniwersytetu z drobnymi uszkodzeniami, które zostały naprawione.
Filatelistyka
- 22 maja 1953 roku Poczta Polska wydała znaczek z reprodukcją obrazu Matejki.
- W 1955 roku poczta ZSRR wydała znaczek z reprodukcją obrazu z autoportretem Matejki.
- W 1973 roku, z okazji 500-lecia urodzin Kopernika, Poczta Polska wydała serię znaczków, w tym jeden z reprodukcją tego obrazu.
Bibliografia
Janina Mazurkiewicz: Jan Matejko – astronom Kopernik czyli Rozmowa z Bogiem: wystawa z okazji 522 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, Toruń, 1995.
Linki zewnętrzne
Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem – film Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego 2021
