Archetyp
Archetyp to pierwotny wzorzec postaci, zdarzenia, motywu lub symbolu, który jest głęboko zakorzeniony w kulturze. W psychologii, szczególnie w teorii Carla Gustava Junga, archetypy są elementami nieświadomości zbiorowej, wspólnymi dla wszystkich ludzi. Charakteryzują się dynamiczną naturą, będąc zdolnymi do przemian i rozwoju.
Definicja
Według Junga, archetypy to pierwotne wyobrażenia i wzorce zachowań, które niosą ze sobą ładunek emocjonalny. Są one wynikiem doświadczeń wielu pokoleń i odzwierciedlają instynktowne reakcje na określone sytuacje.
Struktura archetypów
Każdy archetyp ma strukturę bipolarności, co oznacza, że posiada zarówno konstruktywne, jak i destrukcyjne cechy. Przejawiają się one w symbolach, które często mają metaforyczny charakter, a ich znaczenie można odnaleźć w mitach, snach i wizjach.
Rodzaje archetypów
Jung wyróżnia wiele archetypów, które są wspólne dla ludzkości. Oto niektóre z nich:
- Cień – reprezentuje nieakceptowane aspekty ludzkiej natury.
- Anima/Animus – kobiecy aspekt mężczyzny i męski aspekt kobiety, pomagający w zrozumieniu płci przeciwnej.
- Matka – symbol natury i macierzyństwa, uosabiający życie i śmierć.
- Stary Mędrzec – symbol mądrości duchowej i przewodnictwa.
- Jaźń – obraz doskonałości i pełni, dążenie do jedności.
- Bohater – archetyp postaci, która pokonuje zło i chroni swój lud.
- Niewinny, Sierota, Męczennik, Wojownik, Wędrowiec, Mag, Puer aeternus (Wieczny chłopiec), Senex (Starzec), Trickster.
Związki archetypów
Archetypy nie są odizolowane, lecz współistnieją w stanie wzajemnego przenikania. Tworzą różnorodne związki, takie jak uzupełnienia i przeciwieństwa. Przykładem może być archetyp rodziców, który łączy aspekty matki i ojca, wnosząc ambiwalencję i złożoność do archetypowego obrazu ojca.
