Apoftegmat
Apoftegmat (gr. apóphthegma – sentencja) to krótki utwór literacki, który może mieć formę wiersza lub prozy. Prezentuje dowcipne i trafne wypowiedzi wybitnych postaci, takich jak władcy.
Historia apoftegmatów sięga starożytności. Wówczas zbierano je w dziełach takich jak:
- Valerius Maximus – Factorum et dictorum memorabiliorum libri IX
- Plutarch – Apoftegmaty królów i wodzów, Apoftegmaty lakońskie
Choć apoftegmaty istniały także w średniowieczu, ich popularność wzrosła w okresie renesansu. Ważnym dziełem tego okresu jest zbiór Erazma z Rotterdamu pt. Apophtegmata.
W literaturze polskiej apoftegmaty początkowo pojawiały się w kazaniach, a osobne zbiory zaczęły powstawać w renesansie. Wśród autorów, którzy zbierali apoftegmaty, znajdują się:
- Mikołaj Rej – Apoftegmata, to jest krótkie a roztropne powieści, Apoftegmata krótsze…
- Jan Kochanowski – Apoftegmata
- Bieniasz Budny – Krótkie a węzłowate powieści […] które po grecku zową Apophtegmata
- Wacław Potocki
Podsumowanie
Apoftegmaty to istotny element literatury, który łączy w sobie mądrość i humor, a ich tradycja sięga starożytności, rozwijając się szczególnie w renesansie. W polskiej literaturze znalazły swoje miejsce dzięki wybitnym autorom tamtego okresu.
Bibliografia
Kategoria: Gatunki literackie
