Formaldehyd (Aldehyd mrówkowy)
Formaldehyd, znany również jako metanal (HCHO), to organiczny związek chemiczny będący pierwszym w szeregu homologicznym aldehydów. Odkryty przez rosyjskiego chemika Aleksandra Butlerowa w 1859 roku, w handlu najczęściej występuje w postaci 35–40% roztworu w wodzie, znanego jako formalina. Formaldehyd powstaje podczas niepełnego spalania substancji węglowych i jest produkowany przemysłowo poprzez utlenianie metanolu.
Właściwości chemiczne
- Numer CAS: 50-00-0
- Rozpuszczalność w wodzie: 400 g/l
- Temperatura topnienia: −117 °C
- Temperatura wrzenia: −19,1 °C
- Gęstość: 0,815 g/cm³
- LogP: 0,35
- Moment dipolowy: 2,332 ± 0,002
Zastosowanie
Formaldehyd jest szeroko stosowany w różnych dziedzinach, w tym:
- Produkcja tuszów do rzęs i lakierów do paznokci
- Środki odkażające i konserwanty
- Produkcja żywic syntetycznych i włókien chemicznych
- Utrwalanie preparatów anatomicznych
- Kosmetyki, takie jak kremy, szampony i dezodoranty
Bezpieczeństwo i zagrożenia
Formaldehyd jest substancją toksyczną, mogącą powodować podrażnienia skóry, oczu i dróg oddechowych. Podejrzewa się jego działanie teratogenne i kancerogenne. Jego stosowanie jest ograniczone lub zakazane w wielu krajach, a dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 0,15 mg/kg masy ciała. Na kanadyjskiej liście niezalecanych składników kosmetyków formaldehyd figuruje jako substancja niebezpieczna.
Podsumowanie
Formaldehyd to wszechstronny związek chemiczny o silnych właściwościach biobójczych, używany w wielu gałęziach przemysłu, ale wiążący się z poważnymi zagrożeniami dla zdrowia. Jego stosowanie powinno być starannie kontrolowane i ograniczane tam, gdzie to możliwe.
